Portrèt: Pixabay

Mei aña pasá shete direktiva di skol a manda un karta di urgensia pa Den Haag. Nan ta mira un problema grandi den enseñansa: nan hóbennan tin ménos oportunidat kompará ku mucha di mes edat na Hulanda. Ki dia ta bini un kambio?

Na hopi skol pa añanan kaba ta usa buki di lès bieu. Tin falta di sèn i medio, i por ehèmpel por mira esaki na e muebelnan di skol, e edifisionan i e fasilidatnan.

E pandemia di corona solamente a oumentá e atraso di hopi hóben kurasoleño. Miéntras ku alumno hulandes tabata haña enseñansa di distansha, na e isla hopi bia esaki no tabata posibel. Apénas digitalisashon ta desaroyá.

Na Kòrsou hóbennan kompará ku otro mucha di nan edat na Hulanda pesei tin un posishon di komienso mas malu hopi bia i esaki mester kambia lihé, e skolnan ta bisa. Nan ta kere ku e problema ta asina grandi, ku e isla mester di yudansa.

Pesei fin di yanüari nan a manda un karta urgente pa gabinete hulandes i e parlamentarionan hulandes. Maghalie van der Bunt-George ta haña ‘doloroso’ ku polítikamente nada no ta sosodé. Sinku aña e ta direktor kaba di e asosiashon di skol protestant-kristian na Kòrsou (VPCO).

Ménos chèns den enseñansa, esei tin konsekuensha
Pa kuminsá, e problema ta dura pa añanan kaba i no ta falta di e dosentenan na Kòrsou. Segun e nan ta na nivel haltu. “Ta trata di kos manera material pa traha, fasilidat, un edifisio di skol drechi.”

Bon mira ta trata di loke mester minimalmente. “E pregunta ta: kon nos por pone e asuntunan aki na un nivel mas haltu na e isla? Ta ora numa nos ta kumpli ku e eksigensianan básiko, ku berdaderamente nos por kalkulá kiko mas nos tin mester di dje.”

Kiko Den Haag a hasi ku e karta?
E karta tabatin resultado na Den Haag. Tweede Kamer a invitá e direktivanan di skol pa un kombersashon.
Na e isla mes entretantu a hasi un midimentu di sero pa inventarisá e fayonan di e enseñansa.

Èks sekretario di estado Van Huffelen (Relashonnan den Reino a bini ku un reakshon. Kòrsou komo pais outónomo mes ta responsabel pa e enseñansa, e ta bisa. ‘Kaminda ta deseabel i posibel’ Hulanda lo yuda drecha e kalidat di enseñansa. No tin promesa konkreto.

Tiki resultado for di polítika
Tur esaki no ta e resultado ku e skolnan a spera Kiko por ehèmpel ta e solushon pa e falta di método di enseñansa bon. Van der Bunt-George lástimamente no a tende polítika papia di esaki.

Ademas e polítikonan a papia muchu poko ainda tokante e problema ku segun e berdaderamente ta trata di dje: ainda no tin igualdat den Reino si ta trata di enseñansa.

Tin bos ku ta bisa pa hasi e enseñansa na Kòrsou un ‘Asuntu di Reino’, pasobra e problema lo ta muchu grandi. Ke men: e islanan no ta manda mas riba nan propio maneho di enseñansa, sino nan ta regla esaki ku Den Haag.

Èks minister di Enseñansa Omayra Leeflang en todo kaso ta haña ku ta tempu pa Den Haag intervení. “Supervishon mas haltu di Gobièrnu di Reino di Kòrsou. Esei ta e úniko solushon despues di dies aña di desamparo gubernamental di e derecho di nos muchanan.”

E presidente di VPCO no tin masha gana di esaki.”Den statüt di Reino esaki ta bon reglá kaba. Loke ku berdaderamente nos mester papia di dje ta: e falta di material di enseñansa na nivel igual.”

Studiante di Kòrsou
Hopi hóben ta bai Hulanda pa studia ei. Ret Karibense poko tempu ei a publiká un artíkulo tokante esaki: remarkablemente hopi studiante di Kòrsou ta pasa den difikultat òf ta stòp di studia promé ku nan haña nan propedeuse òf diploma. Diferente rapòrt di eksperto ta mustra esaki.

Heimwe, diferensia kultural, idioma hulandes i buska bo kaminda den un pais kompletamente nobo tur ta hunga un ròl. Posiblemente tambe: e posishon di komienso mas malu pa motibu di e enseñansa na Kòrsou.

Tòg Van der Bunt-George ta bisa ku e echo ku hopi studiante kurasoleño ta tuma mas tempu pa nan estudio ‘nos mester frame diferentemente’.

“Studiante kurasoleño tin un otro posishon di komienso, pasobra nan ta kuminsá studia leu fo’i kas. E sirkunstanshanan ta diferente, pesei en bèrdat nan ta tuma mas tempu pa e promé aña.”

“Pero kontrali na esaki tin ku e studiantenan kurasoleño por anda mihó ku diferensia kultural, i hopi di nan tin un base di idioma ingles mihó ku studiante hulandes. Nan ta mas independiente tambe; kisas pasobra no tin famia den besindario. Eseinan tur ta punto positivo ku ta pone tiki atenshon na nan.”

Debe di estudio
Studia mas largu ta kosta sèn. Ademas studiante di Kòrsou ta fia mas kompará ku studiante hulandes. Pa aña e debe di estudio por subi ku 10 mil euro.

Pagamentu bèk generalmente ta un problema: setenta porshento di èks studiante kurasoleño tin un atraso di pago. Hopi di nan parse no sa tampoko ku nan por baha e suma mensual