Gobièrnu arubano ta haña importante ku ta bini material di lès tokante sklabitut. Pero por lo pronto lo no tin un kuríkulo obligatorio, pasobra e tópiko ainda lo ta muchu sensitivo den komunidat.

No opstante ku e lèsnan aktual tokante sklabitut ta skibí for di un punto di bista oropeo, minister di Kultura Xiomara Maduro no ke ‘forsa’ nada den komunidat.

Minister di Enseñansa Endy Croes ke ‘wak promé’ kon e tópiko e tempu binidero ta sigui biba bou di arubano promé ku e hasi e lèsnan obligatorio na skol.

Na 2008 kaba a desaroyá material pa lès tokante sklabitut, tòg esaki no a drenta skol. Ta un proseso largu, Croes ta pensa. E ta kompará e situashon ku introdukshon di idioma papiamentu – un herensia di sklabitut – komo idioma vehíkulo den enseñansa. Diesun aña despues ainda esaki no a sosodé i ta dun’é solamente komo materia.

Prioridat

“Tambe un efekto di e pasado di sklabitut”, lingwista i investigadó Joyce Pereira ta haña. E ta splika ku sufisiente investigashon ta mustra ku mucha ta siña mihó si nan haña lès den e idioma ku nan ta papia na kas i tòg esaki no tin prioridat, e ta bisa.

Na yüni gobièrnu arubano a kuminsá ku programa di televishon informativo pa krea mas konsientisashon tokante sklabitut. Entretantu a bini programa èkstra aserka. Segun Maduro el a haña asta reakshon negativo den redakshon di e programanan aki, pasobra ainda arubanonan tabata kere ku Aruba no tabata konosé sklabitut.

“Esaki ta mustra ku no ta trata solamente di un grupo sino di henter komunidat. Nos no ta duna niun hende falta di esaki, pero e asuntu no ta biba bou di e hendenan”, e ta splika.

Kon ta sigui awor?

E luna aki e islanan ta bini huntu atrobe pa papia tokante esaki. Den Haag a primintí 100 mion euro pa inisiativa ku ta trese mas konosementu i konsientisashon tokante e pasado di sklabitut. Pregunta tokante partisipashon di isla si ta trata di e fondonan aki tambe lo haña atenshon.

Poko tempu ei fundashon di kultura Unoca a risibí 25 mil euro di Ninsee pa proyekto ku por a pidi entrante promé di yüli kaba.

“No ta un tópiko ku nos tin añanan largu ta traha kuné kaba i ku ta apartá bùdjèt p’e. P’esei nos mester di mas klaridat [for di Hulanda, red.] tokante loke ta bini tras di kòma”, Maduro ta bisa.