Portrèt: Gijs van den Heuvel

KRALENDIJK – Masha duru Boneiru ta traha na e limpiamentu di e lima sargasso ku a laba yega na kosta ost. Fundashon di naturalesa Stinapa via Facebook i otro kanal ta yama hende bin yuda na Sorobon i Lagun.

“Nos ta konsentrá riba Lac i Lagun, pasobra ei tin hopi palu di mangel. Eseinan ta área vulnerabel kaminda tin hopi animal chikí hóben”, bosero Anouschka van de Ven di Stinapa ku ta manehá e parke di bou di awa ta bisa.

a Beach Hut ta bai ku e lima ku krenwá i den kaha. Potrèt: Gijs van den Heuvel

Boluntario den akshon
Djárason meinta trempan unu unu e boluntarionan ta yega. Nan ta saka e lima for di den awa dilanti di e sentro di windsurf Jibe City i na Beach Hut. “Bo tambe ke yuda?”, un di e boluntarionan ta grita un miron.

Tantu Van de Ven komo Monique van Gurp di Jibe City ta bisa ku nunka promé no tabata asina malu. “Nos sa trata kuné mas bia”, segun van Gurp, “pero e ora ei nos a limpi’é kaba promé ku diesdos or. Esaki a sosodé masha lihé den un anochi. I ayera e lima a keda drenta numa. Awor tur hende ta hasi loke nan por.”

Entre speransa i miedu
Djárason meinta tabata manera no tin mas lima ta drenta, pero Stinapa i e empresanan di deporte di laman ta biba entre speransa i miedu. Jibe City ta traha un apertura pa laman ganchu pa asina por sùrf atrobe.

“Sargassum no ta dañino”, Van de Ven ta splika. “Den laman Sargasso banda di Bermuda morkoi chikí i otro bestia ta biba di e lima. Tin bia tin pida ta kibra lòs i ta drif drenta laman karibe. E bia aki esaki a impaktá nos direktamente.”

E otro islanan den Karibe tambe tin hopi molèster, e ta bisa. “Si e laba subi kosta e ta atraé oksígeno for di e awa i e ora ei e kantidatnan ku a senk ta kuminsá putri. Esaki ta mata morkoi, kangreu i piska. Nos ta trata di saka nan afó na tempu anto despues laga nan bai atrobe.”

Na Sorobon djamars a saka hopi sargassum for di den laman kaba. Potrèt: Gijs van den Heuvel.

Ayudo di Bon Doet
E boluntarionan ta sigui saka, usando tabla di sùrf komo krenwa alternativo. E dianan binidero nan lo haña ayudo di Bon Doet, parti di e akshon di boluntario na nivel di Reino ku tin riba e islanan djabièrnè i djasabra. “Espesialmente pa e sargassum nan a añadí un akshon èkstra i nan ta bin yuda for di djaweps”, segun Van de Ven.

Entidat Públiko Boneiru tambe ta partisipá i ta pone un trùk disponibel pa bai ku e lima. Por us’é bon komo mèst i tin un hardinero kaba ku ta interesá.

‘Awor ainda e ta hole limpi manera laman, pero aworó e ta kuminsá hole masha stinki mes”- Monique van Gurp

E proseso di putrimentu ta kousa un holó masha malu mes. “Awor ainda e ta hole limpi manera laman, pero aworó e ta kuminsá hole masha stinki mes.” Segun Van Gurp ku kantidat mas chiki mes anteriormente por a sinti e holó te leu ayá.

Mal tempu
E echo ku e bia aki asina hopi lima a laba bini posiblemente ta pa motibu di e mal tempu nort di e área karibense. Van de Ven ta mira e kos ku optimismo: “Ta posibel ku e mal tempu riba laman ku awor ta spera na Boneiru tambe, lo plama e lima for di otro, i asina lo no tin mas sargassum ku ta bin drif drenta e bahianan. Nos mester warda mira.”