Portrèt: Gijs van den Heuvel

E kontadónan di voto di e referèndem tokante e ‘sleepwet’ na Boneiru mayan lo haña un dia trankil. Si ta konosí mes ku mayan por vota, apénas ta konosí di kiko ta trata i no tin e informashon.

Boneiru, Saba i Sint Eustatius ta munisipio ekstraordinario di Hulanda na e islanan, pesei tambe e urnanan ta habri pa e referèndem tokante e lei nobo di e servisionan di seguridat (wiv2017)

E ampliashon di e kompetensianan di e servisionan di informashon AIVD i MIVD ta kontroversial, pasobra nan lo haña mas akseso na dato digital, manera tráfiko di internet. Ta eksistí e miedu ku lo bini hopi ‘piskamentu’ di informashon di terser persona ku no tin nada di hasi ku e investigashon konserní. E oponentenan no ta masha konvensé pa e promesa di kòntròl severo i ku lo destruí informashon no nesesario. Pesei nan ta papia di ‘sleepwet’ òf ‘lei di reda (di piska)’.

“Nada no ta kambia tòg” – un bendedó di loteria

Esnan ku derechi di vota na Boneiru sa masha poko òf nada mes di esaki. Dos bendedó di loteria na banko MCB ta wak otro sorprendé ora puntra nan si nan ta bai vota. “Nada no ta kambia tòg”, un di nan ta bisa. Ora splik’é ku no ta elekshon ku partido polítiko, sino un referèndem, e no tin un idea di kiko ta trata.

Un piskadó kant’i bulevar ta bisa ku el a haña un konvokashon, pero e tampoko no sa kiko ta e tópiko. “Mi mester vota si òf nò?”, e ta puntra. E doño di e ‘tienda di mas chikí’ di Boneiru, riba asera den e área di sentro, no sa di nèt nèt nada. E ta bisa ku e no a mira niun konvokashon tampoko.

Ta ferwagt ku tiki hende lo bin vota
No opstante un kampaña di Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) pa bai vota, por ferwagt ku masha poko hende lo bai vota na Boneiru. Na e referèndem tokante Ukraina 3.5 porshento a bai vota. Pasobra mayan no tin elekshon na Boneiru manera tin na Hulanda, e referèndem no por probechá di esaki.

“Nos no por ta naif” – èks polítiko Hans Els

Tòg lo ta bon pa duna bo opinion si, èks polítiko Hans Els ta haña. E ta bai vota pa e lei nobo. Ounke terorismo i kriminalidat di cyber ta masha leu for di e bida di e boneriano, ta importante si: “Nos ta forma parti di Reino i di mundu. Nos no por ta naif i kere ku nos por keda sin protekshon. Por ehèmpel atakenan di cyber dia pa dia ta yega mas serka.”

E ta menta komo ehèmpel ku ta hack hòspital di Boneiru. I si algu sosodé turismo ta vulnerabel: “Vota nò ke men keda pegá den pasado. Vota si ke men entregá un tiki demokrasia pa mas seguridat.”

Na Saba tampoko e situashon no ta diferente: ei tambe apénas i informá e siudadanonan, òf a informá nan robes tokante e referèndem.