Portrèt: Sam Jones

AMSTERDAM – Antiano i surinameño no ta bonbiní na e konmemorashon di defuntu na e monumento di KNSM na Amsterdam. Esta, si nan ekspresá nan mes tokante sklabitut. Esei ta opinion di Kroonvaarders, èks trahadó di KNSM, ku tur aña riba 4 di mei ta konmemorá e defuntunan.

Mas ku binti aña Kroonvaarders i Vereniging Ons Suriname (VOS, un asosiashon di surinameño) a konmemorá e defuntunan huntu. Pero di repente esaki a para. Kroonvaarders ta di opinion ku hulandes surinameño i karibense ke tuma e direkshon ofer i no ta konmemorá solamente personal di KNSM, sino ta referí tambe na sklabitut den nan spichnan. Sklabitut i Segundo Guera Mundial ta dos diferente kos i mester konmemorá nan separá, asina Kroonvaarders ta haña.

E monumento di KNSM na Amsterdam Oost, pa hopi hulandes karibense i surinameño ta un lugá spesial. Banda di e nòmbernan di nabegante hulandes, e monumento ta e úniko lugá ku tin nòmber di trahadó di KNSM karibense i surinameño riba dje. Ta danki tambe na nan empeño ku por a derotá e fasismo di nazinan den Segundo Guera Mundial. P’esei tin hopi antiano i surinameño ta bini e konmemorashon aki tur aña.

Separá Segundo Guera Mundial i sklabitut
E aña aki lo tabatin un enkuentro spesial na e monumento di Kroonvaarders. Komo wespet spesial Delano Vieira di VOS a invitá sergeant majoor Elvis Manuela pa e konmemorashon di 4 di mei. Manuela ta presidente di e Ret Multikultural di Defensa i e ta un ehèmpel pa hopi hóben karibense.

Delano Veira van VOS – foto: Sam Jones

A ferwagt ku e antiano prominente aki lo a duna mas státùs i apresio na e seremonia: unifòrm nèchi, un spich enbolbí i kisas tokamentu di ‘Last Post’ atrobe. Veira mester bisa Manuela ainda ku ‘e fiesta’ lo no sigui

Manuela mes ta reakshoná sorprendí i desapuntá ora e tende di e asuntu; referí na sklabitut riba e konmemorashon di 4 di mei, si òf nò. E mes ta di opinion ku no mester pone Segundo Guera Mundial i pasado kolonia i sklabitut riba un liña. Mas ku esaki e no ke bisa.

Mirando e konmoshon Manuela ta kontemplá di kanselá e asuntu, esta ku e lo no ta presente na e konmemorashon na KNSM-eiland òf ku e lo no tira spich.

“Nos tin derechi riba ekspreshon liber di opinion”

Peter de Rijk, voorzitter de Kroonvaarders – foto: Sam Jones

Kroonvaarders ta keda riba nan punto di bista ku e konmemorashon na e monumento di KNSM ta intenshoná pa konmemorashon di Kroonvaarders. “Nos no tin nada kontra konmemorashon di sklabitut pasobra esei sigur tin su derechi. Pero no ta esei nos ta konmemorá awor”, e presidente di Kroonvaarders, Peter de Rijk, ta bisa.

Veira di VOS tambe ta keda riba su punto. “Nos tin derechi riba ekspreshon di opinion liber”, e ta bisa desididu. “Awèl nos no ta bai e konmemorashon na e monumento di KMSM antó.” Awe Veira lo informá e base surinameño/karibense tokante di esaki.