Portrèt: Pixabay

LEIDEN – Pakiko tin tantu asesinato na e islanan karibense? I kon por baha e kantidat aki? Ku un banko di dato sientífikonan ke haña kontesta riba e preguntanan aki. Esaki por yuda hustisia i polis na e islanan pa baha e kantidat di asesinato.

“Sifra brutu” ta mustra ku e kantidat di asesinato na e islanan ta dies te binti bia mas haltu ku na Hulanda. Den relashon ku e poblashon di e islanan esaki ta enorme”, e sientífiko Marieke Liem ku ta guia e investigashon ta bisa.

E banko di dato ku Universidat di Leiden ta bai lanta, ta pa tur seis isla karibense den Reino. Den esaki lo warda dato importante di e kasonan, víktima, malechor i nan historia kriminal i nan sentensia. “E resultadonan na e islanan i na Hulanda lo yuda buska i sentensiá e sospechosonan”, segun Liem.

Ménos morto aki algun aña?
Si Hulanda i e islanan ke traha un maneho pa evitá e asesinatonan mas tantu posibel, e ora ei e proyekto aki ta ‘esensial’ segun e sientífikonan. Hustisia i polis no por hasi muchu ku solamente e sifranan di e kantidat di asesinato”, segun Liem

Guèn na Hulanda
E investigadónan ke sa kiko ta e relashon entre Kòrsou i Hulanda si ta trata di asesinato. “Ku e banko di dato lo bo por mira kon konflikto ta move. I kuantu e mortonan bou di antiano na Hulanda ta relatá ku konflikto na e islanan.

Kumbre di hustisia tin espektativa haltu

‘Un desaroyo positivo’, prokurador general Roger Bos ta yama e yegada di e banko di dato. E kumbre di Ministerio Públiko di Kòrsou, Sint Maarten i e tres munisipionan karibense ta ferwagt ku asina nan por detené kriminal mas lihé.

“Un sospechoso ku ke skonde na Hulanda, ku e banko di dato lo hañ’é masha lihé”, segun Bos. Hustisia ta ferwagt tambe ku ku e banko di dato e por evitá ku e kriminalnan ta move bai otro pais i área den Reino.

“Ademas komo hustisia na Kòrsou mes nos lo haña mihó bista riba kiko nos por fókùs”, segun Bos. Kiko ta e ganashi? “Esei nos por bisa numa ora nos hasi e komparashon.”

Asesinato importá?
Por tin algu otro na e islanan tambe, ku ta splika e sifranan haltu di asesinato, Liem ta atvertí. E asina yama ‘asesinatonan importá’ for di pais bisiña manera Venezuela. “Den sierto área i pais na Oropa, manera Montenegro, tambe bo ta mira ku hopi kriminal for di otro pais ta bini ei pa traha dil. I ta ei tin hopi likidashon.”

Importante
Na Hulanda tin un banko di dato asina kaba i e ta resultá masha importante. “Polis hulandes no tin solamente un bista general. Promé bo mester pasa Ministerio Públiko, Ofisina Sentral di Statistik, Konseho di Hurisdikshon i shete instansha mas pa haña un bon bista”, segun kriminólogo Marieke Liem.