Portrèt: Jacqueline Hooftman

KRALENDIJK – Despues di añanan di posponementu gabinete na Den Haag ta introdusí na Boneiru un forma di garantia di hipotek. Ta trata di un eksperimento, asina sekretario di estado Raymond Knops di Asuntunan interior i Relashonnan den Reino ta bisa.

E sinku añanan binidero 350 habitante di Boneiru – maksimalmente 70 pa aña lo por pidi un hipotek na banko di 100 porshento di e di e preis di kompra di un kas. Aktualmente bankonan ta finansiá te ochenta porshento di e balor di un kas, òf e balor di ehekushon. E sobrá suma ta e kumpradó mes mester depositá.

Propio kapital
Es ku ke kumpra un kas na Boneiru mester tin propio kapital. “Konta ku un mínimo di 50.000 dòler”, Corine van der Hout, doño di Sunbelt Realty, ta bisa. “Banda di 20 porshento di e preis di benta, na Boneiru bo ta paga 5 porshento di impuesto di traspaso i pa e servisio di Kadaster mester paga un suma grandi. Espesialmente pa hende ku ta kuminsá ku un kas propio esaki ta un problema. Hopi otro hende ku un entrada promedio, pa falta di sufisiente kapital pa kuminsá, ta den un kas di hür fuera di nan boluntat.”

E merkado pa kas di hür ta tenso; tin un falta grandi di kas di hür i e preisnan ta relativamente haltu. Un apartamento chikí tur luna ta kosta mas o ménos 1100 dòler, inkluso gastunan fiho. Muchu karu pa hende di 20 pa 30 aña di edat ku un salario mensual di 1200 pa 1600 dòler. : Mi ta biba na kas di mi mama’, un trahadó na aeropuerto ta bisa. Naturalmente mi ke biba riba mi mes. Pero e hür ta impagabel, i pa kumpra un kas, esei ta solamente un soño.”

No tin garantia di hipotek
Te awor Boneiru no konosé garantia di hipotek. Representante di Reino Gilbert Isabella na 2015 a laga sa ku a investigá e posibilidatnan di un garantia Nashonal di Hipotek (NHG) na Islanan BES. A anunsiá introdukshon di NHG pa e promé mitar di 2016, pero kasi dos aña despues ainda nada di finansiamentu shen porshento. Pronto esaki lo kambia, pero solamente pa hende ku trabou fiho. I pa kas ku un balor máksimo di 225.000 dòler.

Na Boneiru interes di hipotek ta 5.5 porshento, òf kasi sinku bia mas haltu ku na Hulanda. “Bo tin e lòt ku lo gana pa mi?”, un hòmber ta puntra ku a kaba di saka plaka for di bankomátiko na MCB na Kralendijk. “Ku mi entrada lo mi no por kumpra un kas nunka. Mi tin 51 aña i mi ta biba serka mi mama. Den kurso di añanan e boneriano tin mihó chèns di heredá un kas ku pa kumpra un nobo, e ta bisa. “Ta masha poko hende ta gana basta sèn pa por traha e kas di nan soño.”