Portrèt: Bobby Spier

ORANJESTAD – E usadó di ròlstul kurasoleño Alton Paas (28) durante su bishita na Aruba su Main Street algun bia a keda pega ku su wilnan entre e klenkunan. Den hopi aspekto Aruba no ta bon aksesibel pa ròlstul i esei mester kambia.

Despues di un aksidente di outo na 2009 el a haña un leshon na su tutu di lomba: Aki mi no por a sali hotel sin ayudo, pasobra e subida tabata muchu haltu. Meskos ku Kòrsou e último añanan aki a hasi un ke otro den e área di uso di ròlstul, pero no na e manera korekto i ku tiki konsiensia tokante e usadó di ròlstul. Ora bo ta sintá den un ròlstul bo ta realisá di bèrdè mes kiko ta e difikultatnan, ku por ehèmpel un subida ku ta muchu haltu òf un pasio muchu smal.”

Na Kòrsou Paas ta e fundadó di ‘Fundashon Alton Paas’, un fundashon ku ta empeñá pa hende ku un leshon di tutu di lomba. Na Aruba e ta tene e konferensha ‘Mi Wiel Tambe ta Conta’ pa huntu ku e asosiashon di ingeniero i arkitekto (ADIAA) e krea konosementu di aksesibilidat di ròlstul na e isla.

Arkitekto Joel Croes ta bisa ku ainda Aruba ta tene muchu poko kuenta ku hende ku un limitashon físiko. “Pa falta di konosementu bo ta mira ku den konstrukshon di un edifisio òf infrastruktura no ta pensa basta riba usadó di ròlstul. Por ehèmpel nos ta pinta un subida den nos plan di konstrukshon, pero pa kualke motibu ta saka esaki for di e plan. Ta bira tempu pa Aruba bira aksesibel tantu paden komo pafó pa tur hende.”

No aksesibel

Asta e Fundashon pa Hende ku Hèndikèp Mental Aruba (SVGA) tin problema ku aksesibilidat pa ròlstul, e direktor Els van Homelen ta bisa. “Pasobra nos no tin bon aksesibilidat pa usadó di ròlstul e hendenan aki ta keda sin bini nos fundashon. Por ehèmpel nos no tin un baño spesial ku hopi espasio ku un brankar di baño i un left di hisa.”

Pa e motibu aki na 2010 a lanta Centro di Cuido (Sentro di Kuido trad.) na San Nicolas, pero pa motibu di problema ku plaka e proyekto a para. Awor Stichting Algemene Bejaardenzorg Aruba (SABA) ta usa un parti di e edifisionan, pero ainda tin tres kas pará bashí kaminda por laga hende ku un limitashon físiko biba. “Gobièrnu ta wak e asuntu atrobe. Tambe poko tempu ei nan a lanta un komishon di inklushon, ku mi tambe ta miembro di dje, pa pèrkurá pa for di awe ta konstruí tur edifisio bon aksesibel pa ròlstul mésora.”

Petishon

Pa un Aruba mihó aksesibel pa ròlstul e parlamentario di AVP Robert Candelaria a entregá kuater petishon serka minister di Hustisia. Esei mester pone ku lo adaptá e instrukshonnan di konstrukshon i ku lo bini mas posibilidat pa parker pa hende ku hèndikep den sentro di siudat. Tambe mester por but hende ku ta parker ilegalmente riba un lugá di parker pa hende ku hèndikèp.