Portrèt: Pixabay

ORANJESTAD – Pa bai bèk despues di bo estudio na Hulanda pa hopi arubano no ta asina klaru. Pasobra no tin hopi trabou pa e hóbennan asina bon eduká na Aruba.

Esaki ta sali tambe for di e relatonan di tres studiante arubano na Technische Universiteit (TU) Delft na un anochi di informashon djabièrnè pasá. Ei e futuro studiantenan na e isla por a tende kon ta pa studia na universidat.

E studiantenan di TU no ta komentá riba e konmoshon ku a surgi ora a bin sali poko tempu pasá ku Leeuwarden ke tene antiano sin oportunidat afó. I ku segun Leeuwarder Courant munisipio a reservá plaka pa yuda antiano ku remigrashon.

E studiantenan ta bisa ku nan ke keda ‘neutral’ den e diskushon aki pasobra durante di e anochi di informashon nan ta representá e Asosiashon di studiante antiano di Delft (ABC-compas) i TU-Delft.

Na Aruba no tin asina tantu chèns – Lynrick Wix

Pero nan ta rekonosé si ku baimentu bèk no ta algu klaru. “Di tur manera mi tin idea pa bai Aruba bèk un dia, pero bo mester sa bon ta kiko ta e posibilidatnan”, studiante di terser aña Lynrick Wix ta bisa.

“Na Aruba no tin asina tantu chèns pa haña trabou den bo spesialisashon. Ta un problema ku mayoria di e arubanonan ta topa.”

Claudia Sweerts, promé aña Industrial Design Engineering, ta ripará esaki kaba. E ta mira poko opshon na Aruba den su ramo di estudio i p’esei e no ta mira su mes bai bèk dje lihé ei. I Laura Croes, ku tambe ta studia Electrical Engineering, promé ke haña algun aña di konosementu i eksperensia den eksterior.

Brain-drain
Aruba tin añanan kaba ta lucha ku un brain-drain; hóben arubano ku hopi talento ta kuminsá studia den eksterior i despues no ta bini bèk mas. Na 2011 a establesé un ‘lei di lòk’: si bo a kaba di studia i bini bèk den tres aña bo ta haña un rebaho di 30 porshento riba bo debe di estudio. Na 2017 a subi e porsentahe aki pa 35 porshento.

Direktor Annemarie Proveyer di Direktiva di Enseñansa asta ta bisa ku a kontemplá pa si hóbennan skohe un estudio den eksterior kaminda nan no por bini bèk mésora, no duna nan un fiansa di Aruba mas. E fiansa di estudio ei hóben te 30 aña di edat por pidi si nan bai studia minimalmente na nivel di bachelor. Entre tantu e plan ei a para.

E minister di enseñansa arubano tin komo meta si pa pèrkurá pa mas edukashon haltu na e isla, Proveyer ta bisa, via Universidat di Aruba i e edukashon di dosente IPA.

Studiante di TU Claudia Sweerts, Lynrick Wix i Laura Croes. Potrèt : Bobby Spier

E echo ku un estudio na Hulanda no ta duna bista riba un trabou na Aruba mésora, segun studiante Wix no mester influenshá bo eskoho di estudio. “Mi ta mira esaki sosodé rònt di mi, i e no ta robes, pero no skohe un programa òf estudio solamente pasobra bo ke bini Aruba bèk. Bon, kisas bo no por bini bèk ku e programa aki. Pero kisas bo gusta e estudio aki mas, i e ta kuadra mas ku bo”, asina e ta konsehá e hóbennan arubano.