Portrèt: Kim Hendriksen

KRALENDIJK – E penshonado Oswald Damacasso Roque ku man na kabes ta yega na e ora di konsulta di defensor di pueblo (ombudsman) na Boneiru. Kachó ta kome su bestianan ku e ta kria. Loke un dia a kuminsá komo hòbi, awor a bira un medio di eksistensha. Su sèn di penshun no ta yega.

Siman ku a kaba e tim di kolaboradó tabata na Boneiru. Desénas di bonerianu a bini e ora di konsulta. E kehonan ta diverso pero hopi bia ta liá na pobresa. P’esei banda di e oranan di konsulta defensor di pueblo ta hasi investigashon di pobresa na e isla.

Asina poko tempu pasá el a presentá un investigashon ku ta aklará pobresa bou di hende grandi di edat. “Na sèptèmber media a duna atenshon amplio na nos rapòrt. Tantu na Hulanda komo na e islanan BES. A hasi pregunta den Parlamento hulandes (Tweede Kamer) i komo konsekuensha di esaki a bini atenshon èkstra pa e tópiko den media”, Reinier van Zutphen, ombudsman di Hulanda ta konta.

Speransa pa un mihó eksistensia na Boneiru
Un otro hòmber ta sali e ora di konsultá poko eksitá. Ta resultá ku e ta un empresario di Kòrsou ku ta trata di establesé su mes na Boneiru. “Pa motibu di e mal situashon ekonómiko na Kòrsou mi ta trata di muda mi kompania pa Boneiru. Mi a tene mi mes na tur regla, mi a hür un edifisio i mi tin un aña ta paga impuesto. Pero ketu bai mi no ta haña e pèrmit pa mi habri mi kompania”, segun e hòmber.

Miéntras ku e ta konta esaki, literalmente e ta man na kabes. “Esaki ta pone mi bai fayit. Mi no por paga hür un aña largu, paga gastu di un mashin di paga ku karchi di banko i mantené mi famia sin ku mi por gana plaka. Aki nan ta tirá mi di un punta pa otro.”

Serka defensor di pueblo e penshonado i e empresario ta haña konseho, i tambe e kolaboradónan ta yuda nan ku mediashon serka gobièrnu. E kolaboradónan di defensor di pueblo ta na e isla dos bia pa aña i e interes ta krese. “Ku kada bishita mas hende ta pasa”, Gaby von Maltzahn, kordinadó di Hulanda Karibense di Ombudsman ta bisa.

Triptiko tokante pobresa
E ministerionan di Asuntunan Sosial i Empleo i Asuntunan Eksterior i Relashonnan den Reino despues di e rapòrt di defensor di pueblo ta trahando riba e puntonan di akshon pa kombatí pobresa. Ainda defensor di pueblo no ta kla: “Nos investigashon ta parti di un triptiko tokante pobresa. E aña ku ta bini nos ta bai investigá pobresa bou di hóben”, segun Van Zutphen.

Pobresa na Islanan BES ta un punto di diskushon pa añanan largu kaba na Den Haag. Entre otro pasobra ainda no a stipulá un mínimo sosial pa e munisipionan ekstraordinario aki. Ministerio di Asuntunan Sosial i Empleo hulandes entrante yanüari 2020 ta subi e suèldu mínimo i ònderstant si. Mayornan i kuidadónan e ora ei lo haña mas kompensashon pa yu tambe. Añanan largu esaki no tabata igual na e kompensashon pa yu na Hulanda.