Portrèt: Pixabay

DEN HAAG – Habitantenan segun e representante di gobièrnu Anthony Begina no tin nodi di tin miedu ku e lunanan binidero nan lo no tin di kome na Kòrsou. “Gobièrnu ta pèrkurá pa esaki”, e minister plenipotensiario ta bisa.

For di promé ku e krísis e isla konosé hopi pobresa (skondí). Tin e posibilidat ku e problema lo bira mas grandi pasobra desempleo na Kòrsou ta sigui subi pa motibu di e krísis di corona.

Na Hulandas

E situashon sosial ta bira mas angustioso, Begina ta konta na Den Haag. “Nos no tin un gobièrnu ku ta laga hende bai drumi sin kome. Nunka esaki no tabata asina”, e ta minister kurasoleño ta añadí.

Asombro pa e pronunsiamentu

Hende den ayudo sosial ta asombrá pa e pronunsiamentu di Begina. Coraline Kooistra ku su proyekto ‘Crisisbank’ tur dia ta parti pakete di kuminda. “Nò, sòri mener Begina, pero esaki no ta kuadra. E hendenan tin hamber. Ayera mes mi a papia ku un famia ku no por a pone kuminda riba mesa pa seis dia kaba. Ocho mil mucha tabata haña kuminda na skol tempu ku skolnan tabata habrí ainda.”

Kooistra tambe ta fundadó di e Fundashon kontra Abusu di Mucha. Awor ku e krísis di corona ku e fundashon el a kuminsá ku e proyekto ‘Banko di Krísis’, pa trese pakete di kuminda na kas seka hende i asina tira un bista tambe kon ta bayendo na kas. “Hamber ta teribel pa mucha pero pensa tambe riba e situashon ku no tin un kolchon pa drumi ariba. Esaki tambe nos ta purba regla.”

Su fundashon mester lora sin supsidio i Kooistra ta hasi esaki ku boluntario, donashon i lòbi. “Kisas Begina tin bon intenshon pero mi ta haña lástima ku e no ta papia bèrdat”, e ta bisa.

Ònderstant di 450 florin pa luna
Hende ku haña un ònderstant di mas o ménos 325 florin (170 euro) pa luna ta haña un sobresuèldo di 450 florin (mas o ménos 225 euro) pa luna. Hende ku pèrdè trabou pa motibu di e krísis di corona, ta haña 1.000 florin (mas o ménos 500 euro) komo sosten sosial.

Na Kòrsou tin mas fundashon ku ta parti pakete di kuminda. Voedselbank Kòrsou kada dos siman ta parti mas o ménos 400 pakete, i nan mester kubri esaki ku donashon i boluntario.

Fundashon Shimaruku for di 1996 ta pèrkurá pa mucha di un di e barionan di mas pober na Kòrsou, Seru Fortuna, tin di kome. “Awor ku e sentro di bario ta será pa motibu di e medidanan di corona, e muchanan no ta haña kuminda mas”, presidente Ivonne Christiaan ta bisa.

“Awor nos ke parti pakete di kuminda na 50 famia den e bario. Nos ta kompletamente dependiente di donashon di kompania kurasoleño i personanan privá,”

Pakiko e fundashonnan aki no ta haña supsidio?

Despues ku na 2020 Kòrsou a bira un pais outónomo, a mengua e sèn di supsidio di Hulanda via Antilliaanse Medefinancieringsorganisatie (AMFO). Na 2012 a hasi e último depósito ku kua e fundashonnan a haña sèn di supsidio.

For di e paramentu di e sènnan di AMFO ta ministerio di Desaroyo Sosial ta duna e supsidionan. Tokante e dunamentu di supsidio na 2016 a sali un rapòrt devastador den publisidat.

Haysen Nichols di fundashon Shimaruku tambe ta mira na 2014 e kos ta pinta skur djis despues ku a para e sènnan di AMFO. “Despues di 10-10-’10 kombatimentu di pobresa a pèrdè.” Lesa mas aki.

Ayudo di emergensia agudo pa e simannan binidero
Via Hulanda Kòrsou ta haña un fiansa di emergensia sin interes komo sosten pa e seis simannan binidero. Ku esaki gobièrnu por lo pronto por yuda hende ku ta mira nan entrada disparsé. Segun Begina su gabinete tin komo prioridat pa yuda hende ku ta den ‘nesesidat sosial grandi’.

Na Hulandas

Ku e lockdown tur hende ta será den kas. Begina ta kompartí e prekupashonnan di e organisashonnan di ayudo: “Bo no por mira kiko ta pasando tras di porta.” Segun Begina e gabinete ke apuntá un inspektor spesial ku ta bai vigilá e situashon sosial na e isla.

Desempleo i sosten di gobièrnu den e krísis di corona
  • Promé ku e krísis di corona un trinta porshento di habitantenan di Kòrsou tabata biba den pobresa.
  • Den e sektor di turismo so na Kòrsou lo tin 16 mil trabou na peliger pa motibu di e krísis di corona, segun e ministerio di Desaroyo Ekonómiko.
  • Es ku pèrdè trabou for di 15 di mart, via gobièrnu ta haña 1.000 florin (mas o ménos 500 euro) komo kompensashon.
  • Negoshi di un persona ta haña 1.335 florin (mas o ménos 700 euro) pa luna.
  • Dunadónan di trabou ta haña un kompensashon di 20 pa 80 porshento di e gastunan di salario, si e empresa pèrdè 25 porshento òf mas na entrada pa motibu di e krísis di corona.
  • Mas o ménos 500 empresa mediano òf chikí via minegoshi.org a pidi un fiansa di emergensia seka gobièrnu.