KRALENDIJK – “E mínimo di eksistensia ya pa añanan ta un punta na horizonte. Nos no por splika hende esaki mas”, e miembro di konseho insular Elvis Tjin Asjoe ta bisa. El a tuma e inisiativa di un moshon ku tur tres isla BES a aseptá.

E moshon ta apelá na e gobièrnu nobo hulandes ku mester forma ainda pa den su akuerdo di gobernashon pa Boneiru, Saba i Sint Eustatius mas pronto posibel e establesé un mínimo sosial igual na esun di e parti oropeo. E mínimo sosial ta e suma mínimo ku un hende mester pa biba di dje.

Pakiko boso ta pidi atenshon na e manera aki pa e mínimo sosial?
“A hasi basta investigashon kaba i tur hende ta bisa ku e mester bini; Parlamentario, miembro di promé i di dos Raad van Staten, e Kolegio di Derecho Humano i Ombudsman. Na 2019 e ministerionan a primintí di empeñá pa un pakete kaminda hende por sobreviví en todo kaso un luna. En bes di esei e kosto di bida a bira mas haltu ainda”, e miembro di konseho insular Elvis Tjin Asjoe ta bisa.

Boso a pidi atenshon anteriormente kaba (via e formadó i e lidernan di frakshon)?
“Ta promé bia ku mi ta aserká e lidernan polítiko asina pertinente. Espesialmente (promé minister) demishonario Rutte. Ku tur rèspèt, 14 di òktober 2010 el a bira promé minister, di e parti karibense tambe, ke men mi apelashon ta bai na Rutte tambe: despues di 11 aña segun mi a bira tempu pa mustra nos bo boluntat polítiko.

Mas miembro di Kamer a bisa ku lo trata e problemátika di pobresa mésora despues di elekshon; kiko bo ta pensa ora bo tende e pronunsiamentunan ei? Kon kreibel nan ta ainda?
“Tin asina tantu miembro di Kamer ku ta empeñá i a empeña pa Reino pero mi no ta kere ku berdaderamente nan por hasi algu. Esaki ta trata di mala boluntat di e lidernan. Nos a mira asina tantu sekretario di estado bini i bai. Nan ta yega Boneiru, ta kore rònt ku nan den bùs, e ora ei nan tin hopi empatia i ta bisa ku nan lo bai hasi algu, pero únabes bèk na Den Haag ta tuma algun moshon i esakinan ta bai den ko’i shushi.”

Pakiko e kombatimentu di pobresa ta keda atras?

Polítiko hulandes for di tempu di e renobashonnan estatal na 2020 ta konfrontá ku e pobresa na Boneiru. Pakiko tin asina tiki progreso ainda? Lesa tambe: Nuebe aña di bishita di Den Haag na Boneiru: Pakiko kombatimentu di pobresa ta keda atras?

Poko tempu ei na Boneiru tabatin e Deliberashon Interparlamentario di Reino kaminda Aruba, Kòrsou, Sint Maarten i Hulanda a papia ku otro tokante e futuro di Reino. Aki no a hasi palabrashon tokante e suèldu mínimo sosial; kon bo ta haña esaki?

“Ta eksaktamente na nivel di Reino esaki mester tabata un punto di diskushon. Tambe di e islanan CAS. Hulanda tin e papel di mama di Reino i no mester solamente supervisá finansa i gobernashon, sino tambe den e área sosial. Tambe Hulanda na nòmber di e islanan BES mester a trese un ponensia firme; nos ta haña ku mester e establesé e mínimo di eksistensia den tantu tempu i awor nos ta pronunsiá ku nos lo bai empeñá p’esaki.”

Tweede Kamer komo reakshon riba esaki a laga saku lo trese esaki den e debatenan; kompará ku algun aña pasá, bo a haña mas speransa ku berdaderamente algu lo sosodé awor?
“Masha kouteloso. Si esaki yega bon serka (promé minister demishonario) Rutte, e ora ei mi ta pensa ku e nesesidat lo bira mas kla. Ta kuantu sèn nos ta papia di dje? Si bo mira kuantu sèn ta pòmp den konstrukshon di kas, den klima, hende ku ta haña nan ku inundashon pa motibu di kambio di klima, tur esei mi ta komprondé, ta un nesesidat, pero e kasnan di nos hendenan ta inundá ku pobresa.”

Bònt di konsumidó Unkobon di Boneiru ta kontemplá en prosedura hurídiko kontra estado hulandes si e gobièrnu nobo keda posponé e introdukshon di e mínimo sosial.