Kisas ta zona straño, pero e ta bai sosodé sigur: e aña aki un tiki santu di Aruba lo yega riba luna. Danki na Edward Cheung, ku ta traha na e organisashon astronóutiko merikano NASA, un kahita ku santu di playa lo bai luna den e rakèt.

Ta hasiendo preparashon pa despues di sinkuenta aña pone hende riba luna atrobe. Pero, arubanonan espesialmente ke mira e lansamentu di fin di desèmber. Pa Aruba esaki lo bira un evento históriko.

Artefakto personal riba luna
E arubano Edward Cheung ta konsehero serka e proyekto kaminda robòt lo baha riba luna i kore rònt, e Peregrine Mission I. E sientífiko di espasio ya tin mas ku trinta aña ta traha na NASA i a haña ‘un oportunidat inkreibel pa pone un pida Aruba riba luna’, e ta konta.

E santu ku Cheung ta manda luna.

E santu ku Cheung ta manda luna.

“Tres aña pasá mi tabata serka e hubileo di sinkuenta aña di e bahada di Apollo 11 ku e konosido kaminata riba luna di Neil Armstrong i Buzz Aldrin. Mi a tende tur nan relatonan i mi tabata asombrá ku e astronoutanan tabata permití di laga kos personal atras riba luna. Asina Armstrong a laga un pulsera atras di su yu muhé beibi ku a fayesé.”

Bon mirá Cheung no a pensa ku e lo por a eksperensiá algu asina. Te na e proyekto Peregrine ku e ta kolaborá na dje. “Nan tabatin un servisio èkstra pa manda kos personal luna. Ora mi a tende esei mi a pensa: Bam! Esaki ta mi chèns. Solamente, kiko mi ta bai manda luna?”

El a skohe pa pida di kabei kòrtá di su mes, su kasá, dos yu i su mama. E ta masha entusiasmá pa esaki. “Un pida kòrtá di bo kabei ta kontené bo dna kompleto i ta referí kompletamente na bo mes. Ke men berdaderamente ta ami ta bai luna!”

‘Henter mi karera kaba mi a trata di pone Aruba riba mapa di espasio’

E arubano a traha riba diferente mishon di astronóutika, di kua esun di e teleskop di espasio Hubble ta esun di mas grandi p’e. Huntu ku su tim el a traha un piesa ku despues a pega permanentemente na e teleskop. El a asta haña e nòmber: the Aruba box.

Pero e tabata ke mas. Henter su karera Cheung ta aktivo pa haña Aruba riba e ‘mapa espasial’, e ta konta. “Mi koleganan sa ku mi ta orguyoso di mi isla. Tambe mi ke inspirá mas tantu mucha di skol arubano, pa nan haña interes pa teknologia i siensia.”

El a logra atrobe!
Aworó na desèmber Cheung no ta manda solamente algu di su mes pa luna, sino tambe algu di Aruba. E bunita santu blanku, ku ta hasi e playanan di Aruba asina popular. “Ku esaki mi ke hasi e hendenan konsiente tambe ku mester protehá e naturalesa bunita di e isla. Eksportashon di santu i kokolishi por ehèmpel ta kibra esaki.”

T’asina sí ku e ta saka 10 gram di e santu di playa aki for di Aruba, algu ku normalmente ta masha prohibí. “Mi a pidi pèrmit spesial di gobièrnu arubano i mi a haña esaki.”

‘Ora aworó bo wak ariba semper lo bo por mira un parti di Aruba’

“E aterisahe ta tuma lugá na altura di nortpol i ei ta laga mi moonbox atras. Unda ta der’é riba luna? Na Lacus Mortis, serka di Mare Serenitas kaminda Armstrong a baha ku Apollo.”

Lacus Mortis ta e sitio kaminda e kaha ku santu arubano lo keda atras

“Luna ta den un rotashon fiho ku tera. Ta e mésun banda ei semper ta na banda di tera. Si aworó bo wak ariba, semper lo bo por mira un parti di Aruba riba luna.”

Awor tata í yu muhé ta traha den astronóutika awor
Cheung en todo kaso tanten a inspirá su yu muhé Stephanie. E tambe ta traha na proyekto espasial. Nan tur dos awor ta trahando na un proyekto masha grandi – e próksimo nave espasial prinsipal di NASA – esta e Nancy Grace Roman teleskop di espasio. E ta sigui Hubble i e mas resien lansá James Webb.

“Stephanie ta traha e sensornan di imágen, bisa e wowo di e teleskop. E bista ta bira shen bia mas hanchu ku e di Hubble. Ta asina importante, ku asta e logo di e proyekto aki ta un imágen di su sensornan.”

Yu muhé Stephanie huntu ku su tata ta traha na e mésun proyekto di espasio

“Semper kaba mi ta konta di dje, mustra un lus riba su trabou”, e sientífiko arubano ta konta ku hopi orguyo. E echo ku tata i yu ta traha huntu na un mishon espasial ta ekstraordinario kaba, pero tin algu mas ku ta ekstraordinario.

Mi ta traha e sistema pa kalibrá e teleskop Roman. Kada luna mi ta manda poko lus pa su sistema di sensor pa kalibr’é. Pues aktualmente literalmente mi ta tira lus riba su trabou pa den espasio!

Mas tokante Edward Cheung

E arubano Edward Cheung a traha na diferente mishon di espasio. Wak e vidio aki den kua e ta konta di su trabou i ku kiko e ta okupá su mes aktualmente.