WILLEMSTAD.- Banko Sentral di Kòrsou i Sint Maarten (CBCS) ta alertá pa e konsekuensianan ekonómiko di kambio di klima. “E rapòrt ta un señal na polítika ku espesialmente ta pensa riba awe i mañan, i no tokante e situashon di aki 25 aña”, ekonomista Rob van den Bergh (Curconsult) ta bisa.

E direktor di Banko Sentral, Richard Doornbosch, ta skibi den e rapòrt ku Área Karibense ta e region di mas eksponé na desaster di naturalesa relatá na klima. Komo konsekuensia di esaki e chèns riba tempu ekstremo ta un ‘riesgo kontinuo pa e perspektivanan ekonómiko pa Kòrsou i Sint Maarten’. “Desaster natural por kondusí na daño grandi na infrastruktura i edifisio.”

Muchu poko atenshon
Van den Berg (Curconsult) ta bisa ku e ta komprondé ku banko sentral awor ta pidi atenshon spesífikamente pa e efektonan di kambio di klima. “Gobièrnunan di Kòrsou i Sint Maarten semper a duna muchu poko atenshon na kambio di klima.”

“Añanan largu no, òf apénas, a tene kuenta ku e tópiko. Semper nan a supestimá problema di futuro manera orkan, áwaseru, inundashon.

Detaye adishonal segun Van den Berg ta ku pa e munisipionan ekstraordinario sí ta traha plan, miéntras ku polítika na Aruba, Kòrsou i Sint Maarten – relativamente mirá – no ta hasi kasi nada ni pone sèn disponibel pa esaki tampoko. “Ke men si bo no ke kana ku bo pianan den awa, bai biba na Boneiru.”

Balor di florin antiano
CBCS tin komo tarea pa vigilá e sektor finansiero di e paisnan i e balor di florin antiano. Banko sentral den su rapòrt ta referí na e konsekuensianan di orkan Irma, e eksperensia di mas resien na Sint Maarten. E destrukshon i un preis ekonómiko masha haltu ta demonstrá e potensial di desaster di naturalesa. “E baluashon total di e daño di e orkan katastrófiko di kategoria 5 ei na Sint Maarten ta mas ku NAf 3.7 miar.”

Banda di esei asina e fiansanan di gobièrnu di Sint Maarten a bira mas malu, entre otro pasobra e ekonomia tabata bai malu i asina ménos sèn tabata drenta. No opstante e 1 miar florin antiano, ku Hulanda a pone disponibel pa rekonstrukshon, gobièrnu di Sint Maarten mester a tuma fiansa di likides serka estado hulandes.

“Aktualmente e fiansanan aki ta representá mas o ménos 13 porshento di e debe total di gobièrnu di Sint Maarten”, segun e presidente di CBCS.

Strategia nashonal
Konkretamente Doornbosch ta konsehá polítika di Kòrsou i Sint Maarten pa desaroyá un strategia nashonal pa adaptashon di klima ku ta kubri tur kos. E plannan pa klima por resultá bon tambe pa ekonomia. Pasobra banda di e menasanan serio ku e kambio di klima ei ta trese kuné, segun Doornbosch.

E ta ofresé oportunidat tambe pa kresementu ekonómiko pa medio di invershon den infrastruktura elástiko. E oportunidatnan positivo tambe ta den e transishon pa energia ku por renobá.

P’esei Banko Sentral awor ta reuní i klasifiká i balotá e riesgonan finansiero di e sektornan finansiero di Kòrsou i Sint Maarten en general, i partikularmente di instansia ku ta bou di vigilansia.

Por haña e teksto kompleto di e Boletin Ekonómiko pa desèmber 2023 riba e wèpsait di CBCS.