Siudadanonan di Kòrsou ta hañando nan mes den problema awor ku e traspaso di florin antiano pa florin karibense ta den full swing. Ta ninga di tuma plaka di papel grandi, kada banko ta apliká regla diferente, i hopi biaha esun ku no tin kuenta bankario, no por kambia sèn.
Defensor di pueblo na Kòrsou, Keursly Concincion, ta preokupá. “Nos ta risibiendo hopi keho di siudadanonan. No ta ehekutando e maneho na mesun manera tur kaminda. Esei ta trese konfushon i desigualdat,” e ta bisa.
Sin eskoho líber
Un problema hopi menshoná ta, ku ora di saka sèn for di mashin, hende no tin eskoho líber mas enkuanto e montante ku nan ke lanta. “Ta djis 50 florin mi ker a lanta, pero e mashin a duna eskoho entre 20 i 100 florin so. Esei a obligá mi na lanta 60 florin,” un siudadano ta keha den medionan sosial. Empresario tambe ta keda pegá. Un doño di restorant ta konta ku e no ta aseptá papel di 100 florin mas. “Tin demasiado sèn falsu ta sirkulá. Mi no por tuma e riesgo.”
Un otro empresario ta skirbi online ke e traspaso ta habri trabou i ku p’esei e no ta duna sèn nobo bèk: “Hañ’abo tin ku tuma i konta tur kos, depositá diariamente, i despues buska sèn nobo. Mi no ta hasié, pasobra ta simplemento muchu trabou.” Den e promé siman di e introdukshon ta ocho bankomátiko so, riba henter e isla, tabatin e plaka di papel nobo disponibel. Riba medionan sosial ta resonando ku “e traspaso pa e plaka di papel nobo ta bayendo hopi pokopoko”.
Sin kuenta no tin akseso
Den hopi kaso,esun ku ke kambia sèn kèsh mester tin un kuenta bankario. Pero no ta tur hende riba e isla tin unu. Segun sifra ku e Defensor di pueblo ta menshoná, un 12 pa 16 porshento di e poblashon no tin akseso na un kuenta bankario.
“Bo ta mira ku sierto grupo, manera hende sin trabou formal òf ku entrada iregular, ta kai afó. Nan no por kambia nan sèn kèsh pa plaka di papel nobo, i asina nan ta pèrdè forsa di kompra literalmente.”
Bankonan ta apliká nan mes reglanan
Banda di esei a sali na kla, for di investigashon di e ofisina di Defensor di pueblo, ku e bankonan ta atendé kambio di plaka di papel na diferente manera. Algun banko ta kobra pa esei, otro nò. “No por ta ku bo ta duna 100 florin na esun banko i haña 90 bèk – dependiendo di nan propio maneho. “Esei no ta hustu, sigur si ta trata di un maneho di gobièrnu ku ta afektá tur hende,” según e Defensor di pueblo.
Un otro problema ta, ku ta parse ku ta masha tiki e sèn nobo ta den sirkulashon. Hopi biaha e bankomátikonan ta entregá unidat bieu ainda, i hopi biaha empresanan tambe ta duna kliente sèn bieu bèk – asta ora nan paga ku plaka di papel nobo. “Mi mes no tabatin e sèn nobo den mi man ainda, pa ta honesto,” e Defensor di pueblo ta bisa.
Defensor di pueblo ta hasi yamada pa akshon
E deadline ta aserkando: na fin di yüli mayoria sèn bieu mester ta for di sirkulashon. E pregunta ta, si esei ta alkansabel. “Si kos sigui asin’akí, nos lo haña nos ku reinan largu na Banko Sentral,” e defensor di pueblo ta atvertí. “No ta tur hende por tuma mitar dia líber pa regla esei.”
Entretantu su ofisina a manda un karta pa gobièrnu i e Asosashon di Bankero di Kòrsou. “Nos ta spera ku lo bin un ahuste lihé,” e ta bisa. “Pasobra awor ta afektando prinsipalmente e siudadanonan mas vulnerabel. Gobièrnu mester sòru pa tur hende por hasi e kambio bou di kondishonnan hustu i sin gastu adishonal. Asina so e traspaso akí por ta eksitoso.”
Reakshon di Banko Sentral
Ret Karibense a pidi Banko Sentral di Kòrsou i Sint Maarten un reakshon, pero e Banko a informá di no por duna un reakshon denter di e tempu indiká.
