Komité pa Konmemorashon di Sklabitut ta hasi e pasado di sklabitut visibel ku un eksposishon di AI

Portrèt: Kim Hendriksen

Den e ofisina di e Komité pa Konmemorashon di e Pasado di Sklabitut den Otrobanda, Kòrsou, tin un eksposishon partikular ta kologá. Bishitantenan por mira imahennan filmatográfiko di momentonan históriko di e pasado di sklabitut, generá ku Artificial Intelligence (AI).

Pero tras di e obranan di arte digital tin prinsipalmente un historia mas grandi: unu di konsientisashon, orguyo, i e lucha pa e desendientenan di Afrika mes konta di e pasado di sklabitut.

‘E historia akí no ta kuminsá riba e barku negrero’
“Nos historia no ta kuminsá riba e barku negrero,” Lucia Beck, direktor di e Komité pa Konmemorashon pa e parti karibense di Reino, ta bisa. “Nos historia ta kuminsá na Afrika, den rikesa i sabiduria. Nos tabatin ku siña konosé e historia ei di nobo.”

Beck tin áños ta esforsá su mes pa hasi e pasado di sklabitut visibel. “Antes otronan tabata konta e historia pa nos. Awor nos mes por kont’é na nos manera, pa nos por proses’é tambe, na nos manera.”

E eksposishon ta mustra momentonan importante den e historia di sklabitut, pero sí for di un perspektiva propio: ‘Nos historia, nos forsa’. E imágennan ku e kreadónan hoben, kurasoleño David van Delden, Timothy Goilo i Ali Hussein a desaroyá ku AI, ta duna e pasado un bista nobo i lokal. E eksposishon ta invitá e bishitante pa mira e pasado di sklabitut di otro forma: no komo un historia ku otro ta konta pa nos, sino komo un historia ku nos mes por konta di nobo.

‘Nos mester bira kurioso pa ken nos ta’
Beck ta spera ku e eksposishon lo toka e bishitantenan i, prinsipalmente, hasi nan kurioso. “Hopi ekspreshon ku nos ta usa ainda – manera ‘bon kabei’ òf ‘bo no ta komport’abo segun bo koló’ – ta mustra kon profundo e pasado di sklabitut ta sintá den nos. Hopi biaha nos no ta konsiente di esei.”

Lucia Beck (robes) i Jefka Alberto. Potrètnan Kim Hendriksen

Segun Beck ta importante pa kuminsá kombersashonnan riba esaki na un manera safe i aksesibel. “No mesora tokante trouma i doló, pero por ehèmpel tokante kuminda: bo sa di unda nos platonan ta bini? Bo sa di unda karnaval ta bini? Eseinan ta entradanan safe pa deskubrí ken nos ta.”

‘E generashon mas hóben mester tuma over’
Jefka Alberto, community manager di e Komité pa e parti karibense di Reino, ta enfatisá kon importante ta, pa envolvé hóbennan. “Tin hopi persona mayor ku konosementu di e sklabitut i nos kultura. Nos no mester pèrdè e konosementu ei.”

Pronto lo bini un proyekto den kua hóbennan lo por haña finansiamentu pa dokumentá historianan di personanan mayor. “Serka nos, ta pasa historia di forma oral, prinsipalmente. Pero awor nos mester bai dokumentá e historianan ei tambe, pa nan no disparsé.”

‘E kombersashon akí ta di nos tur’
Beck i Alberto ta ripará ku te ainda e pasado di sklabitut ta un tópiko difísil pa hopi hende. “Tin hende ku ta preferá di no papia di esaki, e ta yama doló i ta hasi nan sinti nan mes inkómodo,” Alberto ta bisa. “Pero e ta den nos tur, den e edifisionan, den e tera. Si nos ke ta orguyoso riba ken nos ta, nos mester rekonosé loke a predesé esei tambe.”

Diferensianan entre generashonnan tambe ta hunga un ròl den esaki. Beck: “E generashon mas mayor ta sinti e doló di diskriminashon i eksklushon ainda. E generashon mas hóben ta papia mas fásil tokante tópikonan manera ‘Black Lives Matter’. E reto pa nos ta, pa trese e mundunan ei huntu.”

‘Nos ta sembra simia’
Beck i Alberto ta mira nan trabou manera sembramentu di simianan chikitu. “Ta na e hendenan mes pa kontinua ku e kombersashon,” Alberto ta indiká. “Rib’un dia nan mester bisa: mi ke pa mi yu siña esaki na skol. Esei ta kuminsá ku konsientisashon.”

E eksposishon den Otrobanda ta un di e simianan chikitu. “Nos ke hasi hende kurioso,” Beck ta ripití. “Pa asina nan mes bai buska, hasi pregunta, i puntra nan mes: ken nos ta, realmente?”

Informashon práktiko
E eksposishon ‘NOS: Kaminda Pasado i Presente ta Topa’ ta un eksibishon permanente den e ofisina di e Komité pa Konmemorashon di e Pasado di Sklabitut. Tur hende ta bon biní pa kana drenta i mira e eksposishon. Bishitantenan por pasa di djaluna te ku djaweps, den e orario di 09:00 AM pa 4:30 uur PM na Belvederestraat 43-45 den Otrobanda, Kòrsou.