Portrèt: Pixabay

WILLEMSTAD/DEN HAAG – Atrobe presidente venezolano Nicolás Maduro a para tur kontakto i tráfiko ku Aruba, Boneiru i Kòrsou i a sera frontera. Kon esaki lo sigui e lunanan binidero?

Segun e régimen di Maduro ta smòkel ‘artíkulo stratégiko’ balioso i kuminda for di Venezuela pa e islanan. Djabièrnè Venezuela i Reino Hulandes ta tene un deliberashon kumbre tokante Maduro su desishon.

‘Ta un maniobra desesperá di Maduro pa e despistá’

“Ku Venezuela ta bòikòt e islanan no tin nodi di bini komo sorpresa”, asina Guido Rojer ku ta okupá si mes ku ekonomia internashonal i maneho di gobièrnu na Kòrsou ta bisa.

“Ku ta nèt nos islanan ta haña falta ta pas den Maduro su sistema, asina Freek van Beetz, ku tabata konsehero di e promé minister di Antia hulandes di ántes i ku a públiká un buki tokante esaki, ta bisa. “Mayoria di kos ta disparsé bai pais bisiña Colombia; e merkado riba e isla ta masha masha chikí mes. Awor e situashon na Venezuela ta asina berans ku Maduro ta hañ’é ta inventá algu nobo.”

‘Tráfiko bankario lo bira mas difísil’

Van Beetz: “E merkado di barku venesolano na Willemstad ku piská, bèrdura i fruta di Venezuela ta importante. Pasobra no ta konsumido so por kumpra merkansia, pero asina e merkansia ta yega pakus i toko. Pero hende no ta dependiente solamente di Venezuela. E islanan ta haña bèrdura i fruta di otro pais bisiña tambe, entre nan Colombia.”

“Anto tin e tráfiko di biahe for di Venezuela; basta tempu no tabatin masha hende ta hasi esaki mas. Tráfiko bankario lo bira mas difísil, ma e tabata difísil kaba. E kompania di aviashon lokal InselAir a hañ’é den problema espesialmente pasobra nunka no a paga teket kumprá na Venezuela. Tin un skarsedat enorme di divisa ei.”

‘‘E islanan masha tempu tabata probechá di e krísis ekonómiko na Venezuela. Pero kuantu tempu ainda?’

Te ku algun luna pasá hopi venezolano tabata bin kumpra dòler pa motibu di e valuta suak di Venezuela”, Rojer ta konta. “Esaki a bira ménos hopi tempu promé ku e bòikòt. Na mes momentu Kòrsou ta desaroyá bira un hub internashonal pa venezolano ku ke un reunifikashon di famia. Na aeropuerto Hato mi ta mira mas djèt privá i na sierto hotel aktualmente ta bini venesolano di Miami, ku ta buk seis kamber pa nan reunifikashon di famia.”

“Bon mirá masha tempu e islanan tabata probechá di e krísis ekonómiko na Venezuela, pero e pregunta ta: kon largu ainda? Ainda esaki ta difísil pa mira.”

‘Maduro no tin muchu di gana, e por solamente despistá’

Rojer ta ferwagt ‘mas disturbio diplomátiko di Maduro’. “Lo bo mira ku e minister hulandes di Asuntunan Eksterior lo hañ’é ta komentá mas fuerte. Tanten ta diplomasia silensioso ta usa.”

“Hulanda tin interes tambe, manera e kompania di zeta Shell ku ta aktivo na Venezuela i geopolítika. Pa e islanan mes ta konta: ki ora ku bini un pleitu ku Maduro ta deklará Maduro inkonfiabel i e ora ei ta hasi ménos negoshi.”

Van Beets na su turno ‘no ta mira kiko Maduro tin di gana, ku eksepshon di despistá’. Aktualmente Venezuela ta masha dependiente di kredit di Rusia i China. I mester paga nan bèk. Ta kompletamente inpronostikabel kiko ta bai sosodé e lunanan binidero. Diktadura den pèrtá semper tabata inpronostikabel.”

Bou di mando di su predesesor Hugo Chavez e tenshonnan a subi asina haltu, ku Den Haag tambe tabata prekupá pa esfuerso militar i provokashon di Venezuela. E pregunta ta si nos por spera un eskalashon asina atrobe.

‘Mi no ta kere Maduro ta dje loko ei pa intervení militarmente’

Van Beetsz no ta mira esaki sosodé dje fásil ei: “Na 2005 tabatin palabranan menasante for di Venezuela. A kontestá esakinan ku un ehersisio militar na gran eskala, kaminda Hulanda a mustra ku e islanan por konta ku sosten di aliado. Mi no ta ferwagt intervenshon militar. Mi no ta kere Maduro ta dje loko ei pa kuminsá un akshon asina kontra e islanan, pasobra e no por gana nada ku esaki.”

“Ademas tin dos base militar merikano na Kòrsou i Aruba”, Rojer ta agregá. Naturalmente mi ta tene un tiki kuenta ku tenshon asina. Pero rashonalmente, lo no yega asina leu.