Portrèt: Pixabay

WILLEMSTAD – Komo imunólogo médiko profesor Ashley Duits ta masha prekupá pa e plamamentu di enfermedat infeksioso for di Venezuela, manera malaria, sarampi i difteria. “No solamente na Kòrsou, sino den henter Reino tambe.”

Hulanda ta rechasá e responsabilidat pa prevenshon di peliger di kontaminashon di fo’i tera, Duits ta bisa. “Mundu ta plat. Tur dia tin diferente buelo ta sali pa e islanan rònt di nos i pa Hulanda. Den mitar dia un persona kontaminá por ta pará na Schiphol, i e por a kontaminá otro hende na kaminda.”

Diferente enfermedat infeksioso ta tormentá Venezuela. Na yüli di aña pasá a mèldu e promé kasonan di un viro di sarampi ku ta bini for di Asia. Den un aña e kantidat di kontaminashon a subi bai te 3545, ku 62 morto. Di e 40 infekshonnan ku a mèldu na Colombia, 23 tabata hende di Venezuela i 16 tabata trata di hende ku tabatin kontakto ku un òf mas di e 23 personanan ei.

‘PAHO ta insistí pa vaksiná tur mucha venesolano, no ta importá unda ku nan ta kedando’’

Promé ku e epidemia aktual, e kontinente latino merikano danki na programanan di vakunashon ofishalmente tabata liber di sarampi. Entretantu e viro no solamente a plama pa Colombia, sino pa tur otro pais den e region, te asta pa Estádos Unídos, kaminda a registrá 90 kontaminashon. Pan American Health Organization (PAHO) ta insistí pa vaksiná tur mucha venesolano, no ta importá unda nan ta kedando.

Difteria
Difteria tambe ta bèk na Venezuela, despues ku for di añanan nobenta a saka e enfermedat kontagioso i peligroso pa medio di vaksinashon di mucha. Por lo ménos 20 mucha i adulto a muri e aña aki di e enfermedat ku ta manifestá su mes komo un inflamashon severo di garganta.

Na Colombia a konstatá difteria serka ocho víktima maskulino di edat di 3 pa 37 aña. Seis di nan ta venesolano.

No tin kòntròl den e baraknan di strañero
“Promé i durante detenshon den e baraknan di strañero no tin eksaminashon médiko di e dòkter di prizòn, i e yunan ku a separá di nan mayornan tampoko no a eksaminá nan médikamente òf vaksiná nan”, Mary-Ann Goiri, kordinadó na Kòrsou pa VenAmerica Central y El Caribe, un organisashon ku ta envolví den e diáspora venesolano, ta bisa.

“Kòrsou a saka venesolano ku kanser, diabétis i enfermedat di kurason, asta den un kaso agudo di fayo di nir a resultá masha difísil pa haña kuido médiko pa e persona malu.”

‘Ta inimaginabel ku Reino Hulandes no ta tuma medida’

Ainda no a mèldu kaso serka e organisashon di kontaminashon ku difteria, keintura hel òf sarampi. “Pero e peliger di kontaminashon ta di bèrdè”, Goiri ta bisa. “E situashon na Venezuela ta e desaster humanitario di mas grandi den historia di Merka Latino, i e tin konsekuensha pa henter region karibense. Ta inimaginabel ku Reino Hulandes no ta tuma medida pa prevení un desaster na e islanan. Bon kla bisá, Kòrsou, Boneiru i Aruba no ta prepará pa un enfermedat infeksioso estayá.”

Malaria
Venezuela kasi a eradiká malaria kompletamente. Aworakí no tin un pais na mundu kaminda e kantidat di kaso di malaria ta oumentá asina rápido, asina World Health Organization (WHO) ta bisa. Aña pasá ta kalkulá ku tabatin 406.000 kaso, 69 porshento mas ku na 2016.

Profesor Ashley Duits. Potrèt: Jacqueline Hooftman

“Afortunadamente ainda no a haña e sangura di malaria riba Kòrsou”, Duits ta bisa. “Tin hende aki si ku ta sufri di malaria.”

Gastu haltu
Pa e hòspital na Kòrsou e trato di hende ilegal ta trese hopi gastu kuné. “Nos komunidat chikí ta disponé di un bùdjèt di gobièrnu limitá”. Duits ta bisa. “E desaroyonan na Venezuela diariamente ta pone Kòrsou enfrentá un dilema grandi.”