Portrèt: Aruba por a sigi e firmamentu riba television

ORANJESTAD – Aruba i Hulanda despues di kuater luna di negosiashon a firma un akuerdo polítiko tokante e sosten hulandes di miónes pa e isla. Pero kuantu e isla lo haña ta keda dependiente di kon rápido Aruba por ehekutá e reformashonnan (espesialmente ekonomisashon).

“E trabou berdadero, ehekutá e reformashonnan, esei ta awor numa lo kuminsá. Ainda no a kaba e trayekto”, sekretario di estado Raymond Knops ta enfatisá na e firmamentu ku promé minister Evelyn Wever-Croes na Den Haag.

sekretario di estado Knops riba e akuerdo (na hulandes)

Download e oudio aki
.

Aruba ta haña un fiansa sin interes di 209 mion florin (105 mion euro) mésora, pa asina en todo kaso nan por paga e salarionan di ámtenar i tambe e supsidionan di salario i e pagonan spesial di desempleo pa motibu di corona (Fase). Hulanda ta dispuesto tambe pa paga e debenan ku tin kaba otro aña i refinansiá ku un interes mas abou, loke ta spar 80 mion florin (mas o ménos 40 mion euro). I te 2025 Hulanda lo fia kasi 17,9 mion euro pa reforsá e estado di derecho arubano.

Pero ku un nota marginal grandi: si Aruba no tene su mes na e palabrashonnan ku a hasi awor den e akuerdo, e isla no tin nodi di konta ku mas sosten hulandes. Sekretario di estado Knops ta enfatisá ku e palabrashonnan ei a hasi “boluntariamente” entre e dos paisnan. I e bia aki ora di firma e promé minister arubano no tabatin nada di bisa kontra. Kaminda na sèptèmber ainda el a bisa ku e motibu pa bai di akuerdo ta ‘pasobra Hulanda ta pone un pistol na nos kabes’.

Awor e promé minister ta di akuerdo ku e relato di Knops ku si Aruba djis ten’é na e palabrashonnan ku Hulanda, Aruba mes ta mantené outonomia. “Ta den nos mes man pa nos hasi e kosnan bon i evitá pa nos kai den e tipo di disputa i kestion aki i e ora ei komo Aruba semper nos tin e último palabra.

promé minister Wever-Croes riba e akuerdo (na hulandes)

Download e oudio aki
.

E akuerdo ta duradero?
E pregunta grandi serka e akuerdo aki ku ta bálido pa seis aña, ta ku e ta keda duradero otro aña ku e elekshonnan na Hulanda (mart) i despues na Aruba (sèptèmber). Tantu na Hulanda i na Aruba e mandatarionan Knops i Wever-Croes tin sosten polítiko. Pero kiko si e gobièrnunan kambia? Ademas na Aruba tin intrankilidat sosial kaba pa motibu di e reformashonnan.

Pasobra Aruba entre otro mester ekonomisá mas riba gobièrnu. A posponé esaki pa añanan largu pasobra e mandatarionan arubano sa for di eksperensia ku esaki ta kousa intrankilidat sosial (entre otro wèlga). Ekonomisashon den kuido ku a bini pa motibu di preshon for di Hulanda, ta keda na vigor.

Tòg ámbos mandatario ta bisa ku nan ta spera ku e akuerdo di sosten por konta no solamente riba sosten di gabinete arubano sino tambe di parlamento, sindikatonan i tur hende ku tin un responsabilidat na e isla.

“Mi ta konta tambe ku despues di e kambio di gobièrnu ta respetá e tipo di palabrashonnan aki. Atrobe pasobra den e sentido ei no tin palabrashon iskièrdista, òf derechista òf kua tipo di preferensha di partido. Ta palabrashon ku kua tur ekonomista ta di akuerdo ku ta bon kos pa hasi”, Knops ta haña.

sekretario di estado Knops riba e durabilidat (na hulandes)

Download e oudio aki
.

“Ta den interes di e pais pa yega na e sosten aki. Ke men mi no ta kere ku lo tin un gobièrnu ku na un dado momento lo bisa: nos no tin mester di e sèn ei mas, nos no ke kumpli mas ku e palabrashonnan. Kisas si haña oro òf algu asina, pero esei nos no ta premirá ainda”, segun Wever-Croes.

promé minister Wever-Croes riba progreso (na hulandes)

Download e oudio aki
.

Pa e aña aki Aruba ta ferwagt ku e ekonomia lo kremp ku 28%. I e aña lo sera ku kasi 40% di desempleo. Pa e akuerdo di tur manera mester ehekutá dos lei di reino. Si tur esaki ta bai logra promé ku elekshonnan na Hulanda ta keda e pregunta, asina Knops ta rekonosé sí.

sekretario di estado Knops riba e progreso (na hulandes)

Download e oudio aki
.