Portrèt: Sharina Henriquez

ORANJESTAD – Ku un promedio di 11 kaso nobo pa dia e último shete dianan, gobièrnu di Aruba ta bisa ku e ola di corona a baha asina tantu ku asta tapaboka no ta obligatorio mas.

Kuminsamentu di ougùstùs di aña pasá Aruba a tuma e medida aki ora un di dos ola a dal e isla mas duru ku ora e pandemia a kuminsá na mart. Ku e obligashon di tapaboka e isla tabata kana dilanti riba e islanan bisiña i tambe Hulanda. For di djárason 9 di yüni a kanselá e obligashon. Pakus, hóreka i otro espasio públiko ainda sí por obligá bishitante pa bisti esaki.

A suavisá otro medida di corona tambe i asina públiko (sin limitashon) ta bonbiní atrobe na evento deportivo; a kanselá e prohibishon di área i hende bakuná no tin nodi di bai den karentena mas. For di 9 di yüni biahero den e bùbel di Aruba, Kòrsou i Boneiru tampoko no tin nodi di tin – òf hasi – e tèst obligatorio ora drenta Aruba. Pero aki tambe ta konta: pa esaki bo mester a haña tur dos bakunashon di corona.

‘Tin lus na kabamentu di e tùnel’
– promé minister Wever-Croes

“Tin lus atrobe na fin di e tùnel, e promé minister demishonario arubano Evelyn Wever-Croes ta bisa. E ta enfatisá sí ku ainda no a superá e krísis ekonómiko i finansiero. 4000 hende ta risibí e kompensashon finansiero spesial Fase, pasobra ainda nan no tin trabou i pa 14.000 empleado ainda gobièrnu ta paga supsidio di salario. Tambe e promé minister ta bisa ku ainda 1 den 5 hende ta dependé di pakete di kuminda. “Ke men ainda nos ta dependé di e medionan di Hulanda.”

Tòg Aruba di tur isla hulandes karibense ta mihó pa loke ta reparashon ekonómiko pa motibu di e turismo ku a kuminsá floresé atrobe. I esei ta espesialmente pa motibu di e turistanan merikano ku ta keda bini e isla masalmente. Luna di mei ku a pasa tabata un luna asina bon, segun Ronella Croes di ofisina di turismo arubano ATA, a bini kasi mes tantu merikano (71 mil, 20% mas ku na aprel) ku na mei di 2019 (e último aña kumbre promé ku e pandemia). Djárason binidero ademas e promé barku krusero ta mara.

Segun e prognósis di ATA e kresementu lo sigui i nan t’asina positivo ku nan ta ferwagt ku turismo e aña aki a drecha pa 68%.

Prekupashon pa esnan indokumentá
No opstante e bon notisianan, gobièrnu ta prekupá sí pa e nivel di bakunashon abou serka esnan indokumentá. Direktiva di Salubridat Públiko (DVG) sinembargo no tin sifra tokante esaki i ta referí na e organisashon di refugiado Hias Aruba ku ken nan ta koperá den esaki. “Nos ta registrá solamente esnan sigurá na AZV i sigurá no na AZV”, segun Sharline Koolman, hefe di e servisio di enfermedat kontagioso.

Segun promé minister Wever-Croes ta trata di ”ni sikiera 10% di rònt di 15 mil indokumentá ku a bakuná i ku e organisashonnan di refugiado Hias i UNHCR Aruba ta traha na un kampaña di informashon.

Ora a puntra Hias tokante di e sifranan di bakunashon, nan no tin nada. “Nos no ta registrá nkun hende i ta fasilitá solamente e espasio. DVG mester tin sifra.” E organisashon mes ta kalkulá ku en todo kaso tin un 17 mil venesolano na Aruba sin státùs legal.

Grado di bakunashon muchu abou ainda
Segun e último sifranan di Salubridat Públiko (di 4 di yüni) tin 52.566 hende kompletamente bakuná. Ku esaki e grado di bakunashon lo ta 65%, pero esei ta solamente loke DVG a registrá. Salubridat Públiko ta ferwagt e resultadonan di e investigashon pakiko un grupo muchu grandi ainda no a bakuná e siman aki.

Koolman ta bisa sí ku último simannan ta mira mas hende na e stashonnan di pasa angua. “E temporada di vakashon ta yegando ke men nos ta pensa ku mas hende ta motivá pa tòg tuma e bakuna.” Yüni ta e último luna ku arubano por haña un vakunashon lihé. For di yüli e e stashonnan di bakuná ta sera i hende mester warda un vakunashon mas largu.