Portrèt: Pixabay

KRALENDIJK – “Mi ker a baila, mi ker a fiesta. Esaki a bira e anochi di mas teribel di henter mi bida”, e studiante boneriano Yolanda* di 24 aña di edat a bisa.”Ta manera un sine vago. Mi ta kòrda ku el a hiba mi su outo. Kasi mi no por a kana.”

Yolanda a topa un mucha hòmber na un di e fiestanan ilegal ku den tempu di corona a bira popular. Ta trata di afterparty ku ta tene despues ku hóreka sera.

For di relato di hende ku a bai, ta sali ku no solamente ta violá e reglanan di corona sino ku tambe sin nan sa ta droga hende na e fiesta. Manera Yolanda.

E no ta kòrda nada mas di e anochi mes. E siguiente meinta e tabatin e impreshon fuerte ku a viol’é. E tabatin miedu di konta polis su relato. E no ta e úniko, hopi víktima no ta bai polis.

Hustisia ta rekonosé loke ta pasando pero tambe tin e problema ku hende tin miedu di hasi denunsio. Tin indikashon fuerte ku ta droga hende ku e droga GHB ku ta pone den kos di bebe sin ku e víktima sa. Ta difísil pa detektá GBH pasobra kasi e no tin koló i den bibida alkohóliko ta difísil pa bo sinti su smak.

‘Ántes esaki tabata sosodé hopi ku stazjèr hulandes, awor ta espesialmente mucha muhé lokal ta e víktima – Antonio

E Yu di Kòrsou Antonio* (40) ku tin 17 aña ta biba na Boneiru i ku regularmente ta bishitá e afterpartynan, ta bisa ku ta usa GHB ei.

“Mi no tin binti aña mas, pero mi ta kansá di corona. Mi ke djis por fiesta.” E ta bisa ku sa sosodé hopi ku durante un afterparty asina ta tira GHB den bo kos di bebe.

“Ántes esaki tabata sosodé hopi ku stazjèr hulandes durante un anochi di sali. Awor ta espesialmente mucha muhé lokal ta e víktima. Tin un grupo di mucha hòmber hulandes ku ta organisá e fiestanan i nan sa eksaktamente ken ta pèrkurá pa e GHB.”

Polis ta kouteloso pa menta e tipo di droga pasobra ainda no a investig’é. “En bèrdat ta organisá fiesta ilegal. Mayoria bia pa hóben hulandes oropeo i si ta usa droga lo t’asina”, ofisial hefe Marian Veneberg ta bisa.

“Asina nos haña notisia serio, òf un denunsio, ku ta pone GHB den kos di bebe, polis òf Ministerio Públiko lo trata ku esaki.” Pero esei ta e problema; e víktimanan no ta bini dilanti, espesialmente pa motibu di bèrgwensa.

Kiko mi mester bisa polis? Mi no ta kòrda nada mas, mi tin masha bèrgwensa – víktima Christine

Christine* tambe a bira víktima:
“Mi a tende di e lugá di e fiesta riba whatspp. Den un ora a kita esaki atrobe. Mi ta kòrda ku tabata baul di un outo ku tabata fungi komo bar. Mi no por kòrda mas, pero na prinsipio mi amiga a kere ku ku mi tabata masha fuma. Finalmente mi a bira asina malu ku el a spanta. Nos a bai kas mésora.”

E no a bai polis. “Kiko mi mester bisa polis? Mi no ta kòrda kasi nada mas. Mi tin masha bèrgwensa.”

GHB tin añanan kaba riba merkado boneriano pero tabata us’é espesialmente den sírkulo privá., Mental Health Caribbean (MHC), e instansha pa salubridat mental na e isla, ta bisa.

“Mayoria di e kasonan no ta bini den publisidat pero nan ta konosí sí serka polis i bou di baidó di fiesta”, manager Marcelino Mauricio ta bisa. Pasobra no ta papia abiertamente e instansha no sa si e situashon ta alarmante.

Polis: plan di enfoke kontra drogamentu na afterparty
Bosero di polis Miluske Hansen ta rekonosé ku e denunsianan no ta drenta fásil. Aktualmente polis ta investigando un kaso ku a tuma lugá dos siman pasá.

E departamento di polis Hubentut i Moral ta okupá ku un plan di enfoke kontra drogamentu na afterparty. Hansen no ke elaborá tokante di e plan. “En todo kaso ta trata e kombatimentu di esaki.” Víktima ku mèldu serka polis si ta haña ayudo, e ta enfatisá.

No ta solamente hende muhé ta bira víktima. Henk”(22) ku tin nèt un aña ta biba na Boneiru, tin un eksperensia paresido.

“Mi sa ku e kos a sosodé na un resort. Mi a kana bai pafó. For di ei tur kos ta manera un mancha grandi vago. Mayoria di loke ku mi sa ta hende ku tabata serka banda di mi a konta mi. Despues mi a bai un afterparty i ambulans a bin buska mi ei.”

Henk mester a keda hòspital dos dia. “Ei nan a puntra mi si mi kos di bebe tabata smak straño i en bèrdat, e último kos di bebe tabata smak diferente. Mi no tin un idea ta ken a pone esaki den mi kos di bebe.”

Mi sa ku e kos a sosodé na un resort – víktima Henk

E no a hasi denunsio. “Pa kasualidat mi konosé un hende serka reshèrshi. El a bisa: bo sa, bo por hasié pero bo mes no ta kòrda masha.” Segun Henk e kos ta sosodé mas frekuente ku den media òf via polis ta bisa.

“Mi konosé hende tambe ku a pasa nan meskos. Nan no mester a bai hòspital, pero despues no tabata sa mas kiko a sosodé”

(*)Pa e artíkulo aki a papia ku vários fuente ku nan nòmber kompleto ta konosí serka redakshon. Espesialmente pa motibu di bèrgwensa i pa seguridat nan no ke pa menta nan nòmber (kompleto).