Portrèt: Curaçao Pride

E siman ku a pasa pa di dies bia a organisá Pride na Kòrsou, é evento kaminda hende lhbt ta selebrá nan libertat, igualdat i emansipashon. Marlon Reina, presidente di Fundashon Orguyo Kòrsou (Foko) ta optimista si e mira bèk. Tòg tin hopi di drecha ainda, e ta bisa.

Dies aña Curaçao Pride. Esaki ta un motibu pa optimismo?

Reina: “Sigur sigur. Esei ta nifiká ku e selebrashon a resultá di ta konstante, no un kos di un bia so. El a krese tambe. E promé bia no tabatin parada, solamente un enkuentro riba e tereno di parker outo na Floris Suite Hotel. Ta e di tres bia numa nos por a tene un Walk (kaminata) riba brùg di ponton. E kantidat di partisipante a krese, pero espesialmente e sosten for di komunidat – pafó di e community – a krese hopi.”

Kon ta ripará ku tin mas sosten?

“Ta masha spesial pa mira ku masha hopi kompania ta mustra nan sosten ku bandera i logo adaptá. Nan ta mustra abiertamente ku nan ta sostené nos lucha. Esei ta bunita pa mira, pero na mes momentu ta straño ku e aña aki niun minister òf parlamentario a haña ku ta sufisiente importante pa nan pasa i tene un spich.”

Kiko esei ta nifiká?

“E último añanan semper tabatin un representante di gobièrnu òf di pueblo presente. Enkuanto esei si e aña aki a desapuntá. Mi konosé diferente polítiko ku ta sostené nos, pero ku no tin e kurashi pa bisa esaki. Mi ta haña esei espesialmente kobarde.

E ousensia di polítika segun bo ta enfatisá e nesesidat di Pride.

Apsolutamente. Semper den komunidat bo ta mira ku ta tolerá un grupo marginalisá tanten ku nan keda ketu. Na momentu ku e grupo ei literalmente subi kaya i eksihí atenshon, semper esaki ta kousa ku e resistensia tambe ta oumentá. Bo ta mira esaki por ehèmpel den e diskushon di habri matrimonio. Mas tantu papia di esaki mas impetuoso e resistensia ta i mihó organisá.”

E resistensia ta oumentá na Kòrsou tambe?

Nò, mi no ta kere. E ta bira solamente mas visibel. Ya pa algun aña ta kologá bandera di arko íris na e brùg di ponton durante Pride. Algun aña pasá di repente a surgi protesta kontra di esaki. A menasá hende i tabatin yamamentu pa violensia. Mas visibel nos ta, mas skèrpi e reakshon.”

E reakshon skèrpi ei ta pone ku hende tin miedu di kana den e marcha?

“Lástimamente un gran parti di e komunidat lhbt mes no ta kana den e marcha. Esaki por tin diferente kousa. Di otro banda e aña aki e resistensia kontra e banderanan a a stimulá otro hende pa sí kana huntu. Hende hétero tambe.”

Kiko bon mirá a kambia pa hende lhbt na Kòrsou den e último dies añanan?

“Dies aña pasá ainda bo tabata tende hopi ku’bo mester tin bergwensa, bo mester skonde’. Ainda ta bisa esaki, pero e ta bira ménos. Hende sa, entre otro pa motibu di Pride i Foko, ku nan no ta nan so.”

“Pero esei entre otro tambe ta pa motibu di informashon riba internet. Nan ta mira ku hende lhbt por ta felis, por tin relashon i por tin karera. E realisashon aki dies aña pasá tabata ménos konosí. Esei ta duna hende forsa tambe. Mas i mas hende tin kurashi di duna nan opinion.”

Bo ta optimista antó tokante e akseptashon na Kòrsou tambe?

“Ainda mester hasi hopi. Ainda tin hende ku ta pensa ku nan norma i balor i opinion religioso mester ta esun di mas importante pa sobrá di komunidat. Esei bèrdaderamente nos mester diskutí. Ainda tin masha hopi hende lu no ta komprondé ‘igualdat’.”

“Na skol ta tenta alumno. Hende lhbt hóben tin bia tin molèster di bèrgwensa, problema ku nan propio balor i asta ta purba mata kurpa. Esei ainda tin.”

Ainda tin mayor ku ta pensa ku nan por disidí kon nan yunan mester biba nan bida i ku ta usa violensia si nan yunan hasi algu diferente for di loke nan ke. Ainda tin polítiko i artista ku ta hasi hende lhbt ridíkulo.”

Marlon Reina di Fundashon Orguyo Kòrsou. Potrèt: Propio archio

Esaki ta pa motibu di opinion religioso, e konsekuensha di un komunidat mas chikí òf kultura karibense?

“Ta un kombinashon di tur e asuntunan ei. E eskala chikí di e komunidat ta masha importante. Hende tin mas miedu di resaltá ku na un pais grandi òf un siudat grandi. Bo mester di mas kurashi pa ta diferente na Kòrsou. Esaki no ta konta solamente pa homoseksual sino tambe pa hende ku no ta kere den Dios. Mester di kurashi pa bisa esaki.”

“Religion tambe ta masha importante. Pero e kousa di mas grandi pa e echo ku no ta aseptá homoseksualidat den henter komunidat ta machismo, e idea antikuá ku hende tin tokante kiko ta nifiká pa ta ‘un pal’i hòmber’. I ainda tin hende ku ta pensa ku hende muhé mester keda kas pa laba paña i kushiná. I hòmber mester ta machu i bringa.”

I machismo no ta muriendo?

“E ta muriendo, pero no asina lihé manera ami lo ke. Ainda mucha hòmber ta lanta ku tur e pensamentunan aki. Afortunadamente riba internet tambe nan ta mira idea diferente, pero e machismo tei ainda.”

“Na mes momentu mi ta mira mas i mas hende di e community ku no ta laga hende dikta kon na mester komportá. Ku nan ta djis manera nan ta i ku no por skonde nan. Esei mi ta haña fantástiko. E hóbennan tin e kurashi ku e polítikonan no tin.”