Portrèt: Èxtra

Kasi hinter su bida Reyna Joe ta dedikando na un mihó posishon pa hende muhé na Kòrsou. Stèns riba polítika? Lebumai esei pa loke ta trata e asuntu aki, e ta bisa. Loke ta kaptando su atenshon ta ku hopi hende muhé ya kaba a yega den tòp, sin para ketu n’e logro ei. 

Den añanan ’80 Reyna Joe tabata traha na TeleCuraçao un programa di televishon spesial: Muhé Informá. Bon mira, kasi henter su bida Reyna Joe tin e fokùs di ‘empowerment’ pa hende muhé riba nos isla, paso loke bo sa ta duna bo poder.

Tambe Reyna Joe, ta oradó internashonal riba e tópiko di ‘Class and Profesionalism’. Na Kòrsou e ta organisá tur aña e konferensia ‘About Female Leadership Event’, tokante liderazgo femenino. E aña aki – dia 26 di mei – ta di binti biaha ku e hiba e evento.

Dia di Hende Muhé, algu pa selebrá?
Sigur; en general, hende muhé na Kòrsou tin e bon. Sigur si bo mira e situashon na otro paisnan, na nos isla hende muhé tin bon akseso na edukashon, e ta splika.

Mirando kon hopi hende muhé, espesialmente esnan ku no a logra avansá den bida ainda ta keda tratá, Reyna ta konsiderá e simpel echo ku mester di un Dia Internashonal di Hende Muhé  komo un dia pa para ketu i reflekshoná no solamente riba posishon di hende muhé den komunidatnan sino riba bida en general.

Ta riba e dia ku hopi hende hòmber na Kòrsou ta felisitá hende muhé. Pero e felisitashon ta algu na su luga? ‘’Ami ta yama simplemente danki ora bisa mi pabien, duna mi rosa i chukulati”, Reyna Joe ta splika. “Pasobra mi ta konsiderá esei un akto di simpel bon manera.”

“E hende ku ta bisa pabien, no ta hasi’é ku henter un ekipahe di filosofia. E ta hasi’é pa kortesia. Ami mester ta otro kaminda ku mi pensamentu riba e selebrashon.”

Kon leu nos a yega?
Den transkurso di tempu, tin hopi hende muhé ku si a logra yega. Reyna ta remarká ku tin hende muhé ‘ku no sa mes ku nan tei kaba’ den top, ku nan a logra hopi den bida.

E ta basa e pensamentu ei riba diferente ehèmpel ku el a mira den transkurso di añanan, prinsipalmente n’e konferensia annual di Liderazgo Femenino na Kòrsou for di 2004. Reyna Joe a mira kon hopi hende muhé, unu unu, a logra metanan i ta kontentu ku nan bida.

“Enseñansa ta fásil pa mucha muhé na Kòrsou, for di tempu ku ami a lanta”, Joe ta splika. No ta tur kaminda na mundu tin e chènsnan ei. “Ke men, nos ku a benefisiá di e suerte ei na Kòrsou mester ta agradesido; loke ami ta sigur.”

‘No yuda djis pa yuda’
Hende muhé mester yuda otro hende muhé, e ta di opinion. “Duna man na un muhé ku reto i ku tòg ke bai dilanti. Habri oportunidat pa otro pero no keda kansa bo kabes kuné djis pasobra e ta hende muhé anto e mes no ke yuda su mes.”

“Ami a duna hopi hende muhé chèns den mi empresa ku visiblemente basá riba nan programashon, no inteligensia i konosementu, tabata patétiko i nan mes ke a keda atras.”

“No gasta energia ku nan. Pero esnan ku ke, yuda nan, pusha nan i no rabia si nan sigui bai laga bo pasobra ku nan bon manera di wak bida nan ta keda ku apresio pa bo.”

Hende muhé & polítika
Kon e ta mira e ròl di polítika? Segun Reyna Joe, ketu bai nos por broma i ta orguyoso ku den pasado nos tabatin diferente hende muhé komo promé minister, durante e temporada di Antias.

Kòrsou mes te ainda – pa 12 aña kaba komo pais outónomo – nunka a yega di tin un hende muhé komo promé minister. Esei no ta un motibu di ta pesimista, segun Joe. “Ta un tremendo logro i nos mester keda konta nos hóbennan di esei.”

Hende muhé no nesesariamente tin mester di ayudo di polítika. “Den 2023, polítika no por hasi mas pa hende muhé na Kòrsou, si e hende muhé mes no ke pa hasi pa su mes.”

“E muhé ku ta lesa, sigui desaroyonan internashonal, partisipá den aktividatnan di su nivel, ta wak bon ku ken e ta anda. E ta yuda su mes i por tuma bon akshon pa su mes, konsekuentemente pa otronan ku ke.”

“E muhé ku ta sinta warda mana kai fe shelu, sin ke sa ku esei no ta kai sin konsekuensia ku e muhé ei mes lo no gusta, ta strobando e muhé ku realmente ke bai dilanti, e mester hala un kantu.

“Ami lo no stèns riba polítika pa yuda situashon di niun hende muhé pasobra e tópiko hende muhé nunka tabata haltu riba ni un agènda polítiko.’’