Kompania na Boneiru ainda tin miedu pa mas oumento di preis pasobra e suèldu mínimo i e kompensashonnan finansiero lo subi hopi na yanüari i yüli. Awor e bòntnan di konsumidó Unkobon i e sindikato Usibo tambe ta alarmá.

Tweede Kamer na òktober a disidí ku habitante di Boneiru, Saba i Statia – despues di kasi 14 aña – aun ta haña e mínimo sosial, entrante promé di yüli 2024. Esaki ta sosodé segun konseho di e komishon di investigashon Thodé i di Nibud. Pesei na Boneiru e suèldu mínimo na 2024 mester subi ku kasi 30 porshento di 1236 pa 1750 dòler.

E kompensashon ta sufisiente?

Pa kompensá kompania pa e gastunan di suèldu di nan personal ku ta subi, Den Haag ta saka 4.2 mion euro na supsidio. Pero diferente dunadó di trabou i organisashonnan di interes na e isla ta puntra nan mes si a desaroyá e plan aki bon.

Asina na ta pensa ku e supsidio lo ta muchu poko òf ku hopi kompania ainda no sa ku nan tin derechi riba yudansa finansiero. E miedu ta ku e kompanianan awor lo bai subi e preisnan di nan produktonan i servisionan mas ainda pa por paga e oumentonan di salario di nan personal.

“E dunadónan di trabou ta masha kontentu ku por fin a establesé un mínimo sosial, pasobra nos tambe mester a lucha añanan largu pa esaki”, Paul Coolen, presidente di Bonaire Business Federation ta bisa. “Solamente nos a ferwagt mas di e ehekushon. Por ehèmpel ku lo bini fondo disponibel tambe pasobra 4.2 mion ta kaba un be.”

“Nos no sa si e kompensashon ta sufisiente pa tur kompania”, Willem di sindikato Usibo ta bisa. “E falta di data ta hasi esaki difísil. Nos no sa kuantu hende na Boneiru ta haña suèldu mínimo.”

Kompanianan ta subi preis rápidamente

“Ya kaba tin kompania ta subi nan preisnan”, Norwin Willem di sindikato Usibo ta bisa. “Esei nos ta tende di kompania ku ta miembro serka nos. Ku nan ta ripará esaki òf ku nan mes tambe ta partisipá na esaki.”

“Ta trata espesialmente di supermerkado ku ta subi e preisnan, i tambe ta usa diferensia grandi di preis pa e mésun produktonan. Pa esaki nos a pidi un reunion di urgensia ku kolegio ehekutivo.”

Tambe Coolen (Bonaire Business Federation) ta rekonosé esaki. “Mi ta tende kompanianan grandi rònt di mi bisa: mi mester subi preis sí. Òf: Mi ta bai subi preis í baha servisio. Esaki sigur lo tin konsekuensia pa e sektornan manera turismo.

Bònt di konsumidó ta apelá pa informashon

Bònt di konsumidó Unkobon tambe ta prekupá un subimentu di preis, pasobra apénas a hiba un kampaña di informashon.

“E dunadónan di trabou sa ku tin gastu haltu ta bini, pero nan no tin niun ku tin kompensashon di preis tambe.”, presidente Wietze Koopman ta bisa. “No por mira nada di esaki riba e wèpsait di por ehèmpel Rijksdienst Caribisch Nederland. Gobièrnu, nashonal i lokal, kon ku bai bini mester tuma akshon, Koopman ta haña.

“Pa evitá ku empresario lo no warda i lo subi e preisnan for di awor. Mi tin miedu ku esaki lo sosodé kaminda tin hopi personal ku suèldu abou, manera den e supermerkadonan.”

Unkobon ta den kombersashon ku gobièrnu lokal tokante informashon i sosten di kompania.

‘No a parti e kompensashon honestamente’

Tambe tin prekupashon ku e kompensashon no ta yega na e kompanianan ku tin mas nesesidat di esaki.

“E rebaho ta meskos pa tur hende. Asina kompania ku tin trahadó ku ta gana muchu mas tantu, ta haña un parti hopi mas grandi di e kompensashon ku kompania ku relativamente tin hopi personal ku suèldu mas abou”, Wietze Koopman (Unkobon) ta bisa. “Bon mirá lo mester bini un kompensashon mas spesífiko.”

Bonaire Business Federation tambe ta kuestioná esaki. “Lo tabata mihó si tabatin un plan di paso pa paso tras di esaki. Awor un ofisina di abogado tambe ta probechá, kaminda nos lo a preferá di mira ku e ta yega serka kompania ku por ehèmpel tin hardinero, trahadó di limpiesa òf trahadó di seguridat ta traha.”