WILLEMSTAD – “Mi a trata di hasi tur kos legalmente pero ta imposibel”, Aaron di 43 aña ta konta. “Mi tabata sobra 800 florin. Ademas mi mester a biaha pa trabou regularmente i mi tabata obligá di sera un seguro di biahe kada bia, pasobra SVB (Banko di Seguro Sosial) no tabata kubri esaki. Na final mi no tabata sobra niun depchi.”

Aaron tin un ofisina di arkitekto. E promé seis aña e tabata hasi tur kos segun regla, pero e introdukshon di e Seguro Básiko di Enfermedat (BVZ) a kaba kuné. El a kuminsá un empresa nobo i el a trata na un manera diferente. Aaron no ta e úniko ku ta regla (parti di) su asuntunan ilegalmente.

Espesialmente e BVZ ku a drenta na vigor na 2013 ta kaba ku bo; si bo tin un negoshi di 1 persona bo ta paga 13.6 porshento di bo entrada bruto. Un hende ku ta gana 2000 florin pa luna, tur luna tin ku paga SVB 272.

Riba esaki ta bini e belasting normal òf e gastunan di empresa. Un empresario ku ademas ke sigurá su mes kontra inkapasidat pa traha òf ku ke spar pa un penshun, no ta sobra nada pa hasi esaki.

Propio riesgo
Corine Muijson (mákelar i masahista) for di introdukshon di e BVZ tin un konflikto ku SVB. E ta haña inhustu ku e mester entregá 13,6 porshento loke ta pone ku e ta pèrdè mas ku un hende ku ta gana mas, pero ku ta traha pa hende. “Promé ku 2013 tambe mi tabata traha komo independiente, pero mi tabata sigurá privá.Mi propio riesgo tabata mas haltu si pero pasobra mi no tabata usa kuido mashá mi tabata sali mas barata. “

Muijson tabata paga su kompania di seguro mas o ménos 800 florin pa aña. Ora el a bai traha pa hende un temporada i a para su seguro privá, el a resultá na SVB ora el a kuminsá na su mes atrobe. Awor e mester paga entre 3 pa 4 mil florin pa aña. Pa motibu di su embaraso e no por a traha fulltime mas. Un doño di un kompania di 1 trahadó e ora ei no ta haña niun entrada.

Ferlòf òf enfermedat
SVB i tambe kasi tur seguro privá no ta kubri inkapasidat pa traha. Ta PanAmerican so ta ofresé un seguro pa inkapasidat pa traha pa 66 florin pa luna a base di un salario di 2500 florin pa luna. Ku e seguro aki bo por sigurá 75% di bo entrada despues di un tempu di espera di 30 dia i ku un temporada máksimo ku ta paga di dos aña. Esaki no ta konta ferlòf di embaraso. Ku un grip fuerte òf enfermedat di sangura bo no ta haña nada.

“Masha poko mi ta hasi uso di kuido i lo mi preferá di spar i tin un propio riesgo mas haltu”, Muijson ta bisa. “E sumanan ku mi mester paga awor ta muchu haltu. Lo mi no rekomendá niun hende pa bira empresario na Kòrsou; ta muchu problema.”

Association of Small Entrepreneurs Curaçao (A.D.E.C.K.) ta rekonosé e situashon. Visepresidente Bionda Fonseca ta bisa ku nunka no a pidi nan konseho pa loke ta e areglonan nobo manera BVZ. “Ministerio di Asuntunan Sosial, Labor i Bienestar a djis imponé e plannan.”

Traha sin paga belasting
Fonseca ta boga pa un diálogo entre ADECK, empresarionan i gobièrnu. “Ta afektá empresarionan di tur banda sin pensa riba e konsekuenshanan sosial ekonómiko di esaki.” E relato di Aaron no sorprend’é. “Mi tambe ta tende relato asina: e medidanan ta pone ku hende ta bai traha sin paga belasting i no ta motivá pa emprendé.

Lesa tambe: Reglanan inatraktivo ta trese mal sirkunstansha pa inverti